Sombath Somphone | ສົມບັດ ສົມພອນ

November 14, 2014August 15, 2017

ທ່ານຈະຮູ້ສຶກແນວໃດ?

ຖາມແທ້… ຢາກຮູ້ອີ່ຫຼີ… ຖ້າເປັນຄົນໃນຄອບຄົວທ່ານ ຫາຍຕົວໄປຈະຮູ້ສຶກແນວໃດ? ທ່ານຈະຮູ້ສຶກແນວໃດ ຖ້າຫາກວ່າ ຢູ່ດີໆມີຄົນເອົາຄົນໃນຄອບຄົວທ່ານໄປ ໂດຍບໍ່ຮູ້ສາເຫດ ແລ້ວຄົນໆ ນັ້ນກັບກາຍເປັນຄົນທີ່ ສັງຄົມຢ້ານກົວຂື້ນມາໂດຍບໍ່ຮູ້ຕົ້ນປາຍສາຍເຫດ…

ລຸງສົມບັດຫາຍໄປໃກ້ຈະຮອດສອງປີແລ້ວ ແຕ່ວ່າ ຂ່າວຄາວຍັງງຽບ ແຖມສັງຄົມຍັງຄົງຢ້ານກົວ ບໍ່ກ້າຮອດເວົ້າເຖິງຊື່ລາວ..ແມ້ແຕ່ຮ້ານຂາຍເຄື່ອງ ເຂົາກໍຍັງບໍ່ກ້າເວົ້າເຖິງຊື່ #ສົມບັດສົມພອນ.

ຖາມແທ້.. ຖ້າເປັນເຈົ້າ..ເຈົ້າຈະຮູ້ສຶກແນວໃດ? ໃກ້ຈະຮອດສອງປີແລ້ວ ຂະໜາດອົງກອນທີ່ເຮັດວຽກຄືກັນກັບເພິ່ນ … ທີ່ຮູ້ດີທີ່ສຸດວ່າວຽກເພິ່ນແມ່ນຫຍັງ… ຮູ້ດີທີ່ສຸດເພາະຫາກິນ ລ້ຽງຊີບດ້ວຍວຽກງານດຽວກັນກໍຍັງບໍ່ກ້າເວົ້າເຖິງ ຊື່ລຸງສົມບັດ ສັງຄົມເຮົາກຳລັງເກີດຫຍັງຂື້ນ?? ນ້ຳໃຈຂອງເຮົາຫາຍໄປໃສ?

ຄົນເຮົາທຸກຄົນມີຊີວິດເປັນຂອງຕົນເອງ ຢູ່ດີໆ ຈະຖືກບັງຄັບໃຫ້ບໍ່ມີຕົວຕົນໄດ້ບໍ? ຈະປ່ອຍໃຫ້ຄົນໜຶ່ງຫາຍໄປ ທັ້ງໆ ທີ່ຮູ້ວ່າບໍ່ແມ່ນເລື່ອງທີ່ຖືກຕ້ອງທີ່ຢູ່ດີໆ ຢາກມີຄົນມາເອົາໄປຊື່ໆ ແທ້ໆ ຫວະ? ເລື່ອງຄົນຫາຍມັນຄວນຈະເປັນ ເລື່ອງທຳມະດາບໍ? ຄວນເປັນເລື່ອງໃຜມັນບໍ? ລະຄອບຄົວຕ້ອງຮັບຜິດຊອບຄົນດຽວບໍ? ເຮົາບໍ່ໄດ້ເຮັດຫຍັງຜິດ ຕຳຫຼວດ ທະຫານກໍບໍ່ໄດ້ບອກວ່າເຮົາຜິດ ສານກໍບໍ່ໄດ້ວ່າເຮົາຜິດ ແລ້ວເປັນຫຍັງຕ້ອງຢ້ານທີ່ຈະເວົ້າເຖິງຊື່ #ສົມບັດສົມພອນ ລອງຄິດເບິ່ງດີໆ .. ຖ້າເລື່ອງນີ້ເປັນເລື່ອງທຳມະດາ ແລ້ວຄົນອື່ນໆ ຫາຍໄປກໍຈະເປັນ ເລື່ອງທຳມະດາເຊັ່ນກັນ

November 13, 2014December 4, 2016

ສະຫະພາບຢູໂຣບຖາມເຖິງ ເຣື້ອງ ທ່ານ ສົມບັດ

ວິທະຍຸເອເຊຍເສຣີ: (ພະຈິກ 2014)

European Union ສະຫະພາບ ຢູໂຣບ ປະຈຳລາວ ໄດ້ອອກ ຖແລງການ ເຖິງ ຣັຖບານ ໃນໂອກາດ ທີ່ ເຂົ້າຮ່ວມ ກອງປະຊຸມ ໂຕະມົນ ກັບ ຣັຖບານ ລາວ ທີ່ ຈະມີຂຶ້ນ ໃນມື້ນີ້ ວັນທີ 14 ພຶສຈິກາ.

ເນື້ອໃນ ຂອງ ຖແລງການ ຕອນນຶ່ງ ແມ່ນໄດ້ ເວົ້າເຖິງ ກໍຣະນີ ການ ຫາຍສາບສູນ ຂອງ ທ່ານ ສົມບັດ ສົມພອນ ນັກ ພັທນາ ອະວຸໂສ ດີເດັ່ນ ຂອງລາວ ທີ່ ບໍ່ມີຄຳ ອະທິບາຍ ຈາກ ທາງການ ລາວ ແລະ ຮຽກຮ້ອງ ໃຫ້ ຣັຖບານ ລາວ ແກ້ໄຂ ບັນຫາ ນີ້ ຢ່າງ ຮີບດ່ວນ.

ສະເພາະ ວາລະ ກອງປະຊຸມ ໂຕະມົນ ປະຈຳປີ ໃນຄັ້ງນີ້ ມີສອງ ຫົວຂໍ້ ຫລັກ ຄື: ອັນທີ ນຶ່ງ ແມ່ນການ ປະຕິບັດ ແຜນ ພັທນາ ເສຖກິດ ສັງຄົມ ຄັ້ງທີ 7 ແລະ ອັນທີສອງ ແມ່ນ ຄວາມ ຄືບໜ້າ ຂອງ ການ ປະຕິບັດ ແຜນງານ 16 ຂໍ້ ທີ່ໄດ້ມີ ການຕົກ ລົງ ກັນເອົາໄວ້ ຢູ່ໃນ ກອງປະຊຸມ ໂຕະມົນ ໃນປີ ທີ່ ຜ່ານມາ.

ເຈົ້າໜ້າທີ່ ຈາກ ອົງການ ຈັດຕັ້ງ ທາງ ສັງຄົມ ທ່ານ ນຶ່ງ ກ່າວວ່າ ພວກເຮົາ ຕ້ອງໄດ້ມີ ການ ທົບທວນ ແລະ ທວງຖາມ ທາງການ ລາວ ວ່າ ແຜນງານ ທີ່ ໄດ້ຕົກລົງ ກັນໃນປີ ທີ່ ຜ່ານມາ ມີຫຍັງ ປະຕິບັດ ໄດ້ແດ່ ແລ້ວ ແລະ ມີຫຍັງໄດ້ ຮັບການ ປັບປຸງ ແລ້ວ.

ນຶ່ງໃນ ແຜນງານ 16 ຂໍ້ ນັ້ນ ແມ່ນເຣື້ອງ ການທົບທວນ ສິດທິມະນຸດ ໂດຍສະເພາະ ຂະບວນ ການທົບທວນ ປະຈຳ ລະຍະ ກ່ຽວກັບ ປະຕິບັດ ວຽກງານ ດ້ານ ສິດທິມະນຸດ ຢູ່ ລາວ. ໃນ ກອງປະຊຸມ ໂຕະມົນ ກັບ ຣັຖບານ ລາວ ໃນ ປີ 2013 ທີ່ ຜ່ານມາ ສະຫະພາບ ຢູໂຣບ ກໍໄດ້ອອກ ຖແລງການ ແລະ ເນື້ອໃນ ສ່ວນນຶ່ງ ຂອງ ຖແລງການ ກໍໄດ້ຍົກ ກໍຣະນີ ເຣື້ອງການ ຫາຍສາບສູນ ຂອງ ທ່ານ ສົມບັດ ສົມພອນ ແຕ່ບໍ່ໄດ້ ຮັບ ຄຳຕອບ ໃດໆ ຈາກ ທາງການ ລາວ.

October 16, 2014December 4, 2016

ເວທີເອເຊັຽຢູໂຣບກ່າວເຖິງ ທ.ສົມບັດ

ວິທະຍຸເອເຊຍເສຣີ: 16 ຕຸລາ 2014

ຖແລງການ ຂັ້ນ ສຸດທ້າຍ ຂອງ ເວທີ ກອງປະຊຸມ ພາກ ປະຊາຊົນ ເອເຊັຽ ຢູໂຣບ ຄັ້ງທີ 10 ທີ່ ມີຂຶ້ນ ເມື່ອ ວັນທີ 10 ຫາ 12 ຕຸລາ ຢູ່ ເມືອງ ມີລານ ປະເທດ ອີຕາລີ ໄດ້ເວົ້າ ເຖິງ ທ່ານ ສົມບັດ ສົມພອນ. ໃນ ຖແລງ ການ ນັ້ນ ມີໃຈຄວາມ ວ່າ ຈະ ຄົບຮອບ 2 ປີ ໃນ ວັນທີ 15 ທັນວາ 2014 ທີ່ ທ່ານ ສົມບັດ ສົມພອນ ໄດ້ ຫາຍສາບສູນ ໄປ. ທ່ານ ສົມບັດ ເປັນໜຶ່ງ ໃນ ບັນດາ ຜູ້ຈັດຕັ້ງ ເວທີ ກອງປະ ຊຸມ ພາກ ປະຊາຊົນ ເອເຊັຽ ຢູໂຣບ ຄັ້ງ ທີ 9 ທີ່ ນະຄອນ ຫຼວງ ວຽງຈັນ ກ່ອນໜ້າ ເປີດ ກອງປະຊຸມ ອາແຊັມ ຄັ້ງທີ 10.

ຖແລງການ ຣະບຸວ່າ ສປປລາວ ເພິ່ງພາ ອາສັຍ ການ ຊ່ວຍເຫລືອ ນາໆຊາດ ຢ່າງ ຫລວງຫລາຍ ແລະ ກ່ອນໜ້າ ກອງປະຊຸມ ໂຕະມົນ ປະຈຳປີ ທີ່ ກຳນົດ ຈັດຂຶ້ນ ໃນ ເດືອນ ພຶສຈິກາ 2014 ນີ້ ຣັຖບານ ລາວ ກໍຂໍ ການສນັບ ສນູນ ທາງການເງິນ ຫລາຍ ເພີ່ມຂຶ້ນ ຈາກ ປະຊາຄົມ ສາກົລ. ແລະວ່າ ການບັງຄັບ ຄົນໃຫ້ ຫາຍສາບສູນ ບໍ່ເຄີຍຖື ເປັນບັນຫາ ພາຍໃນ ຂອງປະເທດ ໃດໆ ທັງນັ້ນ. ມັນຂັດກັບ ກົດໝາຍ ຣະຫວ່າງ ປະເທດ ແລະ ກໍຖືກັນ ຢ່າງ ກວ້າງຂວາງ ວ່າ ເປັນ ອາຊຍາກັມ ຕ້ານ ມວນມະນຸດ.

ທາງຄອບ ຄົວ ໝູ່ເພື່ອນ ແລະ ປະຊາຊົນ ແມ່ນ ມີສິດທິ ທີ່ ຈະຮູ້ ຄວາມຈິງ ຮູ້ວ່າມີ ຫຍັງເກີດ ຂຶ້ນກັບ ທ່ານ ສົມບັດ. ທ່ານ ສົມບັດ ແລະ ຄອບຄົວ ມີສິດທິ ທີ່ ຈະໄດ້ຮັບ ຄວາມ ຍຸຕິທັມ. ຖແລງການ ເວທີ ເອເຊັຽ ຢູໂຣບ ຂໍເຕືອນ ບັນດາ ປະເທດ ສະມາຊິກ ອາແຊັມ ກ່ຽວກັບ ພັນທະ ເຣື່ອງ ສິດທິມະນຸດ ທັງພາຍໃນ ແລະ ຣະຫວ່າງ ປະເທດ.

ພ້ອມດຽວກັນ ກໍຮຽກຮ້ອງ ຢ່າງຈິງໃຈ ເຖິງ ຣັຖບານ ລາວ ໃຫ້ ສືບສວນ ສອບສວນ ແລະ ຣາຍງານ ເຣື່ອງ ການ ຫາຍສາບສູນ ຂອງ ທ່ານ ສົມບັດ ໃຫ້ ມວນຊົນ ຮູ້ ແລະ ດຳເນີນ ຂັ້ນຕອນ ທາງ ກົດໝາຍ ຕໍ່ຜູ້ ກໍ່ ອາຊຍາກັມ ນັ້ນ ນຳດ້ວຍ. ເວທີ ພາກ ປະຊາຊົນ ເອເຊັຽ ຢູໂຣບ ຮຽກຮ້ອງ ໃຫ້ ປະເທດ ສະມາ ຊິກ ອາແຊັມ ຕິດຕາມ ການ ປະຕິບັດ ຄຳ ຮຽກຮ້ອງ ທີ່ວ່າມາ ນັ້ນ ເພື່ອ ຮັບປະກັນ ວ່າ ທ່ານ ສົມບັດ ແລະ ຄອບຄົວ ໄດ້ຮັບ ຄວາມ ຍຸຕິທັມ ຊຶ່ງ ແນ່ນອນ ກໍ ເປັນສິດທິ ຂອງ ພວກ ເຂົາເຈົ້າ ແລະ ໃຫ້ ທ່ານ ກັບຄືນສູ່ ຄອບຄົວ ຢ່າງ ປອດພັຍ.

October 11, 2014February 10, 2016

ຮັກສາວິໄສທັດຂອງສົມບັດໃຫ້ຍັງມີຊີວິດຢູ່

ບົດກ່າວຂອງ ທ່ານນາງ ອຶ້ງ ຊຸຍມິງ ທີ່ກອງປະຊຸມອາຊີເອີຣົບຄັ້ງທີ 10 (10th Asia-Europe People’s Forum)

ເມືອງມິລານ, ປະເທດອີຕາລີ, ລະຫວ່າງວັນທີ 10-12 ຕຸລາ 2014

“ເພື່ອກ້າວໄປສູ່ການເປັນອາຊີ ແລະ ເອີຣົບທີ່ມີຄວາມຍຸດຕິທຳ ແລະ ມີການມີສ່ວນຮ່ວມ ຂອງປະຊາຊົນເພື່ອປະຊາຊົນ”

ສອງປີກ່ອນນີ້ ທີ່ກອງປະຊຸມ ພາກ ປະຊາສັງຄົມ (AEPF) ສົມບັດ ສົມພອນຜູ້ເປັນສາມີຂອງຂ້າພະເຈົ້າ ໄດ້ເຮັດໜ້າທີ່ເປັນໜຶ່ງໃນຄະນະຜູ້ຈັດ ກອງປະຊຸມລະດັບຊາດ ລາວໄດ້ຮັບ ກຽດຂື້ນກ່າວໃນພິທີເປີດຂອງ ກອງປະຊຸມດັ່ງກ່າວໃນນະຄອນຫຼວງ ວຽງຈັນ, ປະເທດລາວ. ຕອນນັ້ນ ລາວທັງຮູ້ສຶກດີໃຈ ແລະ ຕື່ນເຕັ້ນ ລາວໃຊ້ເວລາຫຼາຍເດືອນເພື່ອ ກະກຽມດ້ວຍຄວາມເຄັ່ງຄຽດເຄັ່ງຕິງ. ກອງປະຊຸມດັ່ງກ່າວໄຂຂື້ນໂດຍ ແມ່ນທ່ານຮອງນາຍຍົກລັດຖະມົນຕີເປັນຜູ້ກ່າວເປີດ. ຄັ້ງນັ້ນມີຜູ້ເຂົ້າຮ່ວມຈຳນວນບໍ່ຕຳ່ກວ່າ 1,000 ຄົນ ທີ່ເປັນທັງຕົວແທນຂອງກຸ່ມພາກປະຊາສັງຄົມ ແລະ ອົງກອນຕ່າງໆທົ່ວພາກພື້ນອາຊີ ແລະ ເອີຣົບ. ໃນຖານະ ເປັນຄົນລາວ ສົມບັດຮູ້ສຶກພາກພູມໃຈທີ່ປະ ເທດຂອງຕົນເອງສາມາດຫຼີ້ນບົດບາດເປັນເຈົ້າພາບກອງປະຊຸມ ພາກປະຊາສັງຄົມທີ່ຍິ່ງໃຫຍ່ດັ່ງກ່າວ.

ຫຼັງຈາກນັ້ນໃນໄລຍະວັນທີ 16-19 ຕຸລາ ໃນກອງປະຊຸມເຕັມໄປດ້ວຍຄວາມຂຸ້ນຂ້ຽວໃນການສົນທະນາ, ການໂຕ້ວາທີ, ການແບ່ງປັນ, ແລະ ແລກປ່ຽນບົດຮຽນເລື່ອງຄວາມທ້າທາຍ ແລະ ປະເດັນທົ່ວໄປກ່ຽວກັບ ຄວາມທຸກຍາກ, ບັນຫາສັງຄົມ, ຄວາມບໍ່ເທົ່າທຽມກັນ, ໜີ້ສິນ, ແລະ ໄພວ່າງງານ ທີ່ປະຊາຊົນທົ່ວໄປໃນປະເທດ ທັງໃນອາຊີ ແລະ ເອີຮົບໄດ້ພົບພໍ້. ກອງປະຊຸມມີບັນຍາກາດຟົດຟື້ນມີຊີວິດຊີວາ ແລະ ສ້າງສັນ ຜູ້ເຂົ້າຮ່ວມຕ່າງຫ້າວ ຫັນສະແດງຄວາມຄິດເຫັນ ແລະ ປະສົບການຂອງຕົນ ແລະ ເຮັດວຽກໜັກເພື່ອນຳສະເໜີອອກມາເປັນ “ວິໄສທັດຂອງປະຊາຊົນ” ເຊິ່ງເປັນທັງການແບ່ງປັນຄວາມຫວັງ ແລະ ແຮງບັນດານໃຈ ໃນຕອນທ້າຍໄດ້ຖືກນຳໄປ ຮຽບຮຽງເປັນຖະແຫຼງການຂອງກອງປະຊຸມ AEPF9 ສຳລັບນຳສະເໜີໃຫ້ກອງປະຊຸມຜູ້ນຳລະດັບສູງຂອງ ປະເທດຕ່າງໆ ໃນກອງປະຊຸມ ASEM ເພື່ອວິເຄາະ ແລະ ພິຈາລະນາການນຳໄປຈັດຕັ້ງປະຕິບັດໃນຕໍ່ໜ້າ.

ຄະນະຈັດງານລະດັບສາກົນຍອມຮັບວ່າ ກອງປະຊຸມ AEPF9 ເປັນໜຶ່ງໃນບັນດາກອງປະຊຸມພາກປະຊາຊົນ ທີ່ໄດ້ຮັບຜົນ ສຳເລັດທີ່ສຸດເທົ່າທີ່ເຄີຍມີມາ. ຫຼັງຈາກກອງປະຊຸມໄດ້ປິດລົງ ຜ່ານໄປສອງເດືອນ ວັນທີ 15 ທັນວາ 2012 ສົມບັດ ສົມພອນໄດ້ ຫາຍຕົວໄປ. ລາວຖືກພົບເຫັນຄັ້ງສຸດທ້າຍຢູ່ທີ່ປ້ອມຕຳຫຼວດ ໃນນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ ໂດຍລາວຖືກ ຕຳຫຼວດເອີ້ນໃຫ້ຢຸດລົດ ແລະ ຖືກເອົາຕົວໄປໂດຍລົດກະບະຂາວຄັນໜຶ່ງ ເຫດການທັງໝົດທີ່ເກີດ ຂື້ນແມ່ນຖືກບັນທຶກໄວ້ໃນກ້ອງ ວົງຈອນປິດຂອງນະຄອນຫຼວງ ແລະໄດ້ມີການນຳໄປເຜີຍແຜ່ ເທິງອິນເຕີເນັດ (Youtube). Continue reading “ຮັກສາວິໄສທັດຂອງສົມບັດໃຫ້ຍັງມີຊີວິດຢູ່”

September 5, 2014February 13, 2016

ລຳດັບເຫດການຂອງຄວາມບໍ່ເອົາໃຈໃສ່

ຜ່ານໄປແລ້ວກວ່າ 600 ມື້ທີ່ສົມບັດຖືກເອົາຕົວໄປ ຈົນມາຮອດປັດຈຸບັນ ຍັງບໍ່ມີຜົນທີ່ຈະແຈ້ງຈາກການສຶບສວນສອບສວນຂອງເຈົ້າໜ້າທີ່.

ເກືອບວ່າທັນທີທັນໃດ ທີ່ເຈົ້າໜ້າທີ່ໄດ້ສະຫຼຸບວ່າພວກເຂົາບໍ່ມີສ່ວນຮັບຜິດຊອບຕໍ່ເລື່ອງດັ່ງກ່າວ.

ນັບຕັ້ງແຕ່ຕອນນັ້ນ, ມີການລາຍງານຫຼາຍສະບັບທີ່ມີຂໍ້ມູນຈຳນວນຫຼາຍທີ່ມີລາຍລະອຽດກ່ຽວຂ້ອງ, ການປະຕິເສດ, ແລະ ອ້າງວ່າໄດ້ຕັ້ງໜ້າສືບຕໍ່ຢ່າງຮີບດ່ວນ ແລະ ເອົາຈິງເອົາຈັງ.

ຮ່າງເຫດການ ສຳຄັນໆ ທີ່ເກີດຂື້ນຈົນເຖິງປັດຈຸບັນນີ້ສາມາດເບິ່ງໄດ້ຢູ່ບ່ອນນີ້. ຂໍ້ມູນອັບເດດຈະຖືກໂພສຂື້ນຖ້າຫາກວ່າມີ.

ໝູ່ເພື່ອນ, ເພື່ອນຮ່ວມງານ, ແລະ ອົງກອນຕ່າງໆ ຈາກທົ່ວໂລກທີ່ມີຄວາມເປັນຫ່ວງເປັນໄຍໄດ້ສືບຕໍ່ມີຄວາມຫວັງວ່າຈະມີຜົນຄວາມຄືບໜ້າ ແລະ ບໍ່ເຍິ່ນເຍີ້.

August 29, 2014August 8, 2015

ເຖິງສົມບັດ…ຈາກ ເບັນ ເອັດເວີດ

ເຖິງສົມບັດ,

ຂ້ອຍໄດ້ລົມກັບຊຸຍມິງມື້ວານນີ້ກ່ຽວກັບແນວຄວາມຄິດຂອງເຈົ້າເລື່ອງການສຶກສາແບບອົງລວມ, “ການສຶກສາທີ່ຈິດໃຈ” ເຊິ່ງເປັນພື້ນຖານຂອງການເສີມສ້າງລັດຖະບານທີ່ແຂງແຮງ; ເສີມສ້າງຄຸນນະທຳໃນໂຕຄົນ ແລະ ຄວາມປະສານກົມກຽວ, ແນວຄວາມຄິດຂອງບຸກຄົນ ແລະ ສັງຄົມ ກ່ຽວກັບການເປັນພົນລະເມືອງທີ່ມີຄວາມຕື່ນຕົວ, ແລະ ການເກື້ອໜຸນກັບທຳມະຊາດແວດລ້ອມ, ຄອບຄົວ, ແລະ ຊຸມຊົນ ແລະ ສັງຄົມ. ແນວຄວາມຄິດເຫຼົ່ານີ້ ໄດ້ສືບຕໍ່ເປັນແຮງຈູງໃຈ ແລະ ຊີ້ທິດເປັນແນວທາງໃນການຈັດການສຶກສາສຳລັບຂ້ອຍໃນນາມເປັນອາຈານສອນໜັງສື. ດຽວນີ້ ຂ້ອຍຍ້າຍມາຢູ່ຮ່ອງກົງ (Hong Kong) ແລະ ຮູ້ສຶກດີຫຼາຍທີ່ໄດ້ເຫັນຄົນຮຸ່ນໃໝ່ມີຄວາມຕື່ນຕົວ ມີສ່ວນຮ່ວມໃນນາມພົນລະເຮືອນທີ່ມີຄວາມກະຕືລືລົ້ນ ແລະ ການທີ່ລະບົບການສຶກສາ ທັງໃນ ແລະ ນອກລະບົບ ໄດ້ສິດສອນໃຫ້ຄົນໃຫ້ຮັບຮູ້, ເປັນກັງວົນ, ແລະ ຕື່ນຕົວໃນທຸກໆດ້ານຂອງສັງຄົມ.

ມໍ່ໆນີ້ກຸ່ມນັກຮຽນປີທີ 9 ກຳລັງເຮັດໂຄງການວິໄຈກ່ຽວກັບປະເທດລາວ ແລະ ສ່ວນໃຫຍ່ຂອງບົດນຳສະເໜີຂອງພວກເຂົາແມ່ນກ່ຽວກັບວຽກງານຂອງເຈົ້າໃນດ້ານການສຶກສາ ແລະ ພາກປະຊາສັງຄົມ. ແນວຄວາມຄິດທີ່ພວກເຂົາໄດ້ຮຽນຮູ້ໄດ້ເປັນແຮງບັນດານໃຈໃຫ້ພວກເຂົາຢາກຊອກຮູ້ເພີ້ມຕື່ມ, ເພື່ອໃຫ້ເຂົ້າໃຈວ່າພວກເຂົາພິເສດແນວໃດໃນປະເທດຮ່ອງກົງ ທີ່ປະເທດອື່ນໆ ກຳລັງດີ້ນຮົນເພື່ອໃຫ້ໄດ້ສິ່ງ ເຊິ່ງເປັນສິ່ງທີ່ພວກເຂົາມີຢູ່ໃນປະເທດນີ້, ແລະ ພວກເຂົາກຳລັງວາງແຜນເຮັດໂຄງການເພີ້ມຕື່ມເພື່ອເປັນການຕິດຕາມ. ພວກເຮົາຈະເດີນທາງໄປປະເທດລາວໃນລະດູໃບໄມ້ຫຼົ່ນນີ້ ແລະ ໄດ້ອອກແບບໂຄງການ “ການອອກແບບເພື່ອການປ່ຽນແປງ” (Design for Change) ເພື່ອເປັນກິດຈະກຳຫຼັງເລີກຮຽນໃນໂຮງຮຽນຂອງພວກເຮົາ ແລະ ພວກເຂົາຍັງຈະພາກັນສ້າງຄວາມເຂົ້າໃຈ ແລະ ລະດົມທຶນສຳລັບ UXO ຜູ້ເຄາະຮ້າຍຈາກລູກລະເບີດໃນປະເທດລາວ. ຂ້ອຍຫວັງວ່າມັນຈະຊ່ວຍໃຫ້ເຈົ້າຈະຮູ້ສຶກອຸ່ນໃຈ ວ່າເຈົ້າຍັງຄົງສືບຕໍ່ເປັນແຮງບັນດານໃຈໃຫ້ກັບພວກເຮົາ ແລະ ແນວຄວາມຄິດຂອງເຈົ້າມີຄວາມໝາຍຫຼາຍ ແລະ ເປັນແນວທາງສຳລັບຄົນຮຸ່ນໃໝ່ໃນການໃຊ້ຊີວິດປະຈຳວັນ ແລະ ການເຮັດວຽກ, ທີ່ຢູ່ເໜືອຂອບເຂດຊາຍແດນປະເທດລາວ.

ຂ້ອຍລໍຖ້າມື້ທີ່ຈະໄດ້ລົມກັບເຈົ້າກ່ຽວກັບແຜນເຫຼົ່ານີ້ໃນມໍ່ໆ, ເພື່ອສະແດງໃຫ້ເຈົ້າເຫັນວ່າໄວໜຸ່ມໄດ້ເຮັດຫຍັງແດ່ທີ່ເປັນຜົນມາຈາກແຮງບັນດານໃຈຈາກຂອງເຈົ້າ ແລະ ຢາກຈະສົນທະນານຳເຈົ້າກ່ຽວກັບໂຄງການທີ່ໜ້າຕື່ນເຕັ້ນອື່ນໆ ທີ່ພວກເຮົາໄດ້ວາງແຜນໄວ້.

ເບັນ ເອັດເວີດ (Ben Edwards)

August 25, 2014December 26, 2015

ການຝ່າຝຶນພັນທະສາກົນ

ລັດຖະບານແຫ່ງ ສປປ ລາວ ຍັງໄດ້ປະຕິເສດຕໍ່ສາທາລະນະ ໂດຍບໍ່ຍອມຮັບການຊ່ວຍເຫຼືອຈາກຜູ້ຊ່ຽວຊານຕ່າງປະເທດເພື່ອນຳໃຊ້ເຕັກນິກເພື່ອໃຫ້ພາບຈາກກ້ອງວົງຈອນປິດທີ່ບັນທຶກນາທີທີ່ສົມບັດ ສົມພອນ “ຫາຍຕົວໄປ” ໃຫ້ຈະແຈ້ງຂື້ນ, ນອກຈາກຂໍ້ເທັດຈິງທີ່ວ່າໄດ້ມີການຍອມຮັບກ່ອນໜ້ານີ້ວ່າຂາດເຕັກນິກທີ່ຈະເຮັດໃຫ້ພາບບັນທຶກຈາກກ້ອງວົງຈອນປິດແຈ້ງຂື້ນເພື່ອໃຫ້ສາມາດລະບຸບຸກຄົນ ແລະ ລົດທີ່ປາກົດໃຫ້ເຫັນໃນນັ້ນຊັດເຈນ. ການປະຕິເສດດັ່ງກ່າວຂອງລັດຖະບານແຫ່ງ ສປປ ລາວ ໃນການໃຫ້ການຮ່ວມມືກັບຜູ້ຊ່ຽວຊານໃນການວິເຄາະຫຼັກຖານ ອາດຈະຖືກຕີຄວາມວ່າເປັນການຝ່າຝືນພັນທະກໍລະນີພາຍໃຕ້ ICCPR, CAT ແລະ ມາດຖານຂອງອະນຸສັນຍາ ແລະ ຖະແຫຼງການ.

ຄະນະກຳມະການນັກນິຕິສາດສາກົນ (International Commission of Jurists) ໃນ “Legal Memorandum on the case of Sombath Somphone.” ຂ່າວທີ່ກ່ຽວຂ້ອງສາມາດເບິ່ງໄດ້ຢູ່ບ່ອນນີ້.

August 23, 2014August 8, 2015

ແດ່ ສົມບັດ… ຈາກ ບຣິດເຈັດ ຊີ

ເຖິງສົມບັດ,

ຈົດໝາຍນີ້ຂ້ອຍຮ່າງຂື້ນຫຼາຍຄັ້ງໃນຄວາມຄິດຂອງຂ້ອຍ. ມັນເປັນຈົດໝາຍທີ່ຂຽນຍາກ, ຂ້ອຍຢາກບອກເຈົ້າດ້ວຍໂຕຂ້ອຍເອງຖ້າເປັນໄປໄດ້. ຂ້ອຍບໍ່ຈື່ ວ່າເຮົາພົບກັນຄັ້ງທຳອິດຕອນໃດ, ແຕ່ຂ້ອຍຈື່ວ່າເຮົານັ່ງກິນກາເຟນຳກັນຫຼາຍເທື່ອຢູ່ລະບຽງແຄມທະເລຢູ່ທີ່ພັກຂອງຊຸຍມິງທີ່ເມືອງດິລີ (Dili) ເຊິ່ງເປັນບ່ອນທີ່ເຈົ້າແລກປ່ຽນພູມປັນຍາຂອງເຈົ້າໃຫ້ຂ້ອຍຟັງ. ເຈົ້າເລົ່າໃຫ້ຟັງກ່ຽວກັບສູນປາແດກ (PADETC) ແລະ ວຽກງານທີ່ເຈົ້າໄດ້ເຮັດຜ່ານມາ. ຮອຍຍິ້ມທີ່ສະຫງົບ - ແບບຄລາສິກ ສົມບັດໃນມາດສຸຂຸມ- ສື່ໃຫ້ເຫັນເຖິງຄວາມອ່ອນໂຍນ ແຕ່ເຕັມປ່ຽມດ້ວຍຄວາມໜັກແໜ້ນຂອງເຈົ້າທີ່ມີຕໍ່ມຸມມອງກ່ຽວກັບຊີວິດ. ຕອນນັ້ນລົມຈາກທະເລໄດ້ພັດເອົາຊາຍມາຕິດຢູ່ປາກຂອງພວກເຮົາ ຈື່ໄດ້ວ່າຕອນນັ້ນເຈົ້າກຳລັງນັ່ງຮ່າງແນວຄິດກ່ຽວກັບຄວາມສຸກ: ຫຼັງຄາຂອງຄວາມສຸກຕ້ອງຢູ່ເທິງເສົາຂອງຈິດໃຈ, ເສດຖະກິດ, ວັດທະນະທຳ, ແລະ ສິ່ງແວດລ້ອມ ໂດຍມີພື້ນຖານສະໜັບສະໜູນແມ່ນການສຶກສາ, ແນວຄິດນີ້ເຮັດໃຫ້ເຈົ້າໄດ້ອຸທິດຊີວິດທີ່ເຫຼືອໃຫ້ກັບເພື່ອນຮ່ວມຊາດລາວຂອງເຈົ້າ ເຊິ່ງເຈົ້າກໍໄດ້ຮັບໂອກາດນັ້ນ. ເຈົ້າເປັນຄົນຂອງແຜ່ນດິນ. ສິ່ງເຫຼົ່ານີ້ ຊາວຕິມໍ (Timorese) ສາມາດຮັບຮູ້ໄດ້ທຸກຄັ້ງທີ່ເຈົ້າມາຢາມພວກເຮົາທີ່ດິລີ (Dili). ຂ້ອຍເປັນລູກສິດທີ່ໄດ້ຮັບສິດທິພິເສດ ໂຊກດີທີ່ຂ້ອຍເປັນຄົນເປີດຫູ ແລະ ເປີດໃຈ, ຂອບໃຈທີ່ສຸດ.

ຫຼັງຈາກນັ້ນ ຂ້ອຍໄດ້ເດີນທາງໄປຢູ່ປະເທດລາວໜຶ່ງເດືອນ ເພື່ອສ້າງສື່ກ່ຽວກັບວຽກງານຂອງສູນປາແດກ (PADETC) ເຊິ່ງເປັນໂອກາດທີ່ຂ້ອຍໄດ້ເຂົ້າໃຈກ່ຽວກັບປັດສະຍາຂອງເຈົ້າເລິກເຊິ່ງຂື້ນ. ເລື່ອງພູມປັນຍາທ້ອງຖິ່ນ ເຈົ້າໄດ້ສົ່ງເສີມໃນສິ່ງທີ່ຈະຊ່ວຍໃຫ້ຊຸມຊົນໜຶ່ງໆ ພັດທະນາຕົນເອງໄປສູ່ຄວາມຍືນຍົງ. ຂ້ອຍເຫັນໃບໜ້າຍີ້ມແຍ້ມເຈົ້າແຈ່ມໃສຢ່າງພາກພູມໃຈໃນຕອນທີ່ເຈົ້າແນະນຳໃຫ້ຮູ້ຈັກກັບພະນັກງານຄົນຮຸ້ນໃໝ່ ແລະ ອາສາສະໝັກໄວໜຸ່ມຂອງເຈົ້າ. ພວກເຂົາແມ່ນບັນດາບຸກຄົນທີ່ເຈົ້າມີຄວາມຫວັງວ່າຈະສາມາດເຮັດໃຫ້ປະເທດລາວເປັນບ່ອນທີ່ໜ້າຢູ່ຫຼາຍຂື້ນ.

ແຕ່ວ່າມັນບໍ່ໄດ້ເປັນໄປຕາມທີ່ເວົ້າໄວ້ສະເໝີໄປ. ຢູ່ເຮືອນຂອງເຈົ້າຂ້ອຍເຄີຍນັ່ງຢູ່ໂອນຊາເກົ່າໆ ແລະຫັນໜ້າໄປຫາແມ່ນ້ຳຂອງ ພ້ອມທັງເບິ່ງເພື່ອນບ້ານຂອງເຈົ້າກຳລັງຫວ່ານແຫຈັບປາຢູ່ທ່າມກາງແສງອາທິດກຳລັງຕົກດິນ, ເຈົ້າເລົ່າເຖິງນ້ອງທີ່ເຈົ້າເຄີຍລ້ຽງດູ ແລະຊ່ວຍເຫຼືອມາ. ເຈົ້າເລົ່າເຖິງຊີວິດຂອງເຈົ້າຕອນຢູ່ອີສເວສເຊັນເຕີ (East West Centre) ເຊິ່ງເປັນບ່ອນທີ່ຂ້ອຍເອງ ຄັ້ງໜຶ່ງກໍເຄີຍໄປຮຽນຢູ່ທີ່ນັ້ນຄືກັນ. ຢູ່ສະຖານທີ່ດັ່ງກ່າວ ທີ່ເຈົ້າໄດ້ພົບກັບຊຸຍມິງ ແລະ ຕົກຫຼຸມຮັກກັບລາວ. ເມື່ອໃດກໍຕາມທີ່ພວກເຈົ້າທັງສອງຢູ່ນຳກັນ ຂ້ອຍມັກຈະເວົ້າຢອກເລື່ອງຜົມຫງອກຂອງພວກເຈົ້າທັງສອງ ແລະ ຢອກກັນໄປມາ ແລະ ຊຸຍມິງສະແດງອອກດ້ວຍຄວາມຮັກ. ຕອນທີ່ລູກຊາຍຂອງຂ້ອຍໄດ້ພົບກັບພວກເຈົ້າສອງຄົນຢູ່ທີ່ສວນລາບຣາດໍ (Labrador Park) ທີ່ສິງກະໂປ, ລາວເອີ້ນເຈົ້າວ່າ “ລຸງ ຊົມບັດ (Uncle Zombat)” ແລະ ເມຍຂອງເຈົ້າ “ປ້າວໍເຕີ (auntie Water).” ພວກເຮົາ ຕົບທ້າຍການທ່ຽວຂອງເຮົາດ້ວຍກະແລ້ມ ທີ່ເປັນນ້ຳແຂັງແຫ້ງນຸ້ມໆແຕ່ມີສີສັນ ແລະ ພວກເຮົາກໍສັນຍາວ່າຈະມາພົບກັນອີກ. ຄຳສັນຍານັ້ນຍັງຄົງຢູ່. ພວກເຂົາອະທິຖານວ່າລຸງຊົມບັດ (Zombat) ຈະກັບມາບ້ານ ປ້າວໍເຕີຈະບໍ່ໄດ້ຮ້ອງໄຫ້ອີກຕໍ່ໄປ. ພວກເຮົາຮັກເຈົ້າ, ສົມບັດ.

ດ້ວຍຄວາມນັບຖືຢ່າງສູງ,

ບຣິດເຈດ, ນໍແມນ & ເວລ (Bridgette, Norman & Val)

August 20, 2014September 2, 2015

ລາວເປັນຜູ້ຟັງທີ່ດີ…

ລາວເປັນຍັງເປັນຄົນທີ່ມີຄວາມເຄົານົບຖືເປັນຢ່າງສູງຕໍ່ວິຖີຊີວິດທ້ອງຖິ່ນ ແລະ ພູມປັນຍາທ້ອງຖິ່ນ. ລາວເຊື່ອມາຕະຫຼອດວ່າເຮົາບໍ່ສາມາດເອົາຕົວລອດໄດ້ໃນເລື່ອງການປູກຝັງຖ້າເຮົາບໍ່ວ່າຈະລົງມືເຮັດແນວໃດ.

ເຊິ່ງແຕກຕ່າງຈາກຜູ້ຊ່ຽວຊານດ້ານກະສິກຳຫຼາຍໆຄົນໃນປັດຈຸບັນທີ່ມັກຈະຍ່າງເຂົ້າໄປຫາປະເທດກຳລັງພັດທະນາ ແລ້ວເວົ້າວ່າ ‘ເຮົາສາມາດສອນເຈົ້າວ່າຄວນຈະເຮັດແນວໃດ.’

ສົມບັດ ບໍ່ເຄີຍເຮັດແນວນັ້ນ. ທຸກໆຄັ້ງລາວພະຍາຍາມຮຽນຮູ້ ແລະ ຮັບຟັງກ່ອນ, ແລະ ມັນກໍເປັນແນວທາງການເຮັດວຽກຂອງລາວຕັ້ງແຕ່ໃດມາ ໃນການເຮັດວຽກກັບຄົນອື່ນ. ລາວບໍ່ເວົ້າຫຼາຍ, ລາວຟັງກ່ອນ.

ນາງ ອຶງ ຊຸຍມິງ, ກ່າວໃນ ງານຄາສຕານ: ການບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນໃນອາຊີ: ກໍລະນີ ສົມບັດສົມພອນ (Castan Event: Enforced Disappearances in Asia: the case of Sombath Somphone), ຈັດຂື້ນທີ່ມະຫາວິທະຍາໄລໂມນາຊ, ເມວບອນ, ອົດສະຕາລີ ໃນວັນທີ 6 ມີນາ 2014

July 21, 2014December 26, 2015

ແມ່ຍິງ 2 ຄົນເປີດເຜີຍບາດແຜ ທີ່ບໍ່ເຄີຍດີຂື້ນ, ບໍ່ເຄີຍຫາຍໄປ

The Philippine Inquirer: 20 ກໍລະກົດ 2014

ໂດຍ ທາຣາ ຄຸຍສມັນໂດ (Tarra Quismundo)

620x413x20_2women.jpg.pagespeed.ic.kbRhDgxs_O — ສອງບຸກຄົນທີ່ຕົກໃນສະພາບດຽວກັນ ອິດິຕາ ເບີໂກສ ( Edita Burgos) ແລະ ອຶງ ຊຸຍມິງ (Ng Shui Meng) ໄດ້ພົບກັນໃນກອງປະຊຸມລະດັບໂລກກ່ຽວກັບການບັງຄັບໃຫ້ສູນຫາຍ. ໂຈອານ ບອນດອກ (JOAN BONDOC)

ພວກເຂົາແມ່ນຫົວໃຈສອງດວງທີ່ສ່ວນໜຶ່ຫາຍໄປ ແລະຖືກນຳມາໂຮມເຂົ້າກັນໂດຍມີເປົ້າໝາຍອັນດຽວກັນກໍຄືວ່າ: ມື້ໃດມື້ໜຶ່ງຈະບໍ່ມີແມ່, ບໍ່ມີພັນລະຍາ, ບໍ່ມີໝູ່ ຫຼື ສະມາຊິກຄອບຄົວຜູ້ໃດໄດ້ສຳຜັດກັບເຫດການເຊັ່ນດຽວກັນກັບພວກເຂົາ ກໍຄືຄວາມບໍ່ແນ່ນອນ ແລະ “ທຸກທໍລະມານ” ກັບການສູນເສຍຄົນຮັກທີ່ພວກເຂົາຕ້ອງທົນຕໍ່ໄປເລື້ອຍໆ

ອີດິຕາ ເບີໂກສ (Edita Burgos), ຜູ້ເປັນແມ່ຂອງໂຈນາສ ເບີໂກສ (Jonas Burgos) ນັກເຄື່ອນໄຫວທີ່ຫາຍຕົວໄປ ແລະ ອຶງ ຊຸຍມິງ (Ng Shuimeng) ຊາວສິງກະໂປ ຜູ້ເປັນພັນລະຍາ ສົມບັດ ສົມພອນ ນັກພັດທະນາຄົນລາວ, ນັກເສດຖະສາດ ແລະ ຜູ້ໄດ້ຮັບລາງວັນຣາມອນແມັກໄຊໄຊ. ແມ່ຍິງທັງສອງໄດ້ພົບກັນເປັນຄັ້ງທຳອິດເມື່ອວັນພະຫັດທີ່ກຸງມະນີລາ ແລະ ບັງເອີນເປັນເພື່ອນຮ່ວມຫ້ອງກັນໃນລະຫວ່າງກອງປະຊຸມ 4 ມື້ເຊິ່ງມີເປົ້າໝາຍເພື່ອຮຽກຮ້ອງໃຫ້ມີການໃຫ້ການຊ່ວຍເຫຼືອແກ່ຄອບຄົວທີ່ຜູ້ສູນຫາຍໃນລະດັບໂລກ

ໃນຂະນະນີ້ ເບິ່ງຄືວ່າຢູ່ຈຸດສູງທີ່ສຸດ, ໂຊກຊະຕາໄດ້ພາໃຫ້ແມ່ຍິງສອງຄົນນີ້ມາພົບພໍ້ກັນ ເຊິ່ງຕ່າງຄົນກໍມີພາລະກິດຊີວິດກໍຄື ການຊອກຫາຄົນທີ່ຫາຍໄປ, ສ້າງຄວາມເຂົ້າໃຈກ່ຽວກັບຄອບຄົວທີ່ສູນເສຍພວກເຂົາໄປ, ແລະຮຽກຮ້ອງໃຫ້ມີການດຳເນີນການທົ່ວໂລກເພື່ອຕໍ່ຕ້ານການບັງຄັບໃຫ້ສູນຫາຍ.

“ພວກເຮົາໄດ້ຖືກຈັດສັນໃຫ້ໄດ້ພົບກັນ. ຂ້ອຍບໍ່ເຊື່ອວ່າມັນແມ່ນຄວາມບັງເອີນ ຫຼື ໂດຍບໍ່ໄດ້ຕັ້ງໃຈ. ຂ້ອຍເຊື່ອວ່າທຸກສິ່ງທຸກຢ່າງແມ່ນພົມລິຂິດ. ພະເຈົ້າສົ່ງເຈົ້າມານີ້ຍ້ອນວ່າມີບາງສິ່ງທີ່ເຈົ້າສາມາດເຮັດໄດ້ ແລະ ມີບາງຢ່າງດີໆ ຈະເປັນຜົນອອກມາຈາກສິ່ງໆ ນັ້ນ. ນີ້ແມ່ນມຸມມອງຂອງຂ້ອຍກ່ຽວກັບເລື່ອງນີ້,” ເບີໂກສ ໄດ້ບອກກ່າວກັບຜູ້ສອບຖາມ

ທັງສອງໄດ້ເຂົ້າຮ່ວມໃນກອງປະຊຸມລະດັບຊາດກ່ຽວກັບ ການໃຫ້ຄວາມຊ່ວຍເຫຼືອດ້ານຈິດສັງຄົມໃຫ້ກັບຄອບຄົວຜູ້ສູນຫາຍ ແລະ ງານດັ່ງກ່າວໄດ້ຈັດຂື້ນທີ່ກຸງມະນີລາ ໂດຍສະຫະພັນອາຊີຕໍ່ຕ້ານການຫາຍສູນຫາຍໂດຍບໍ່ສະໝັກໃຈ (the Asian Federation Against Involuntary Disappearances) ເຊິ່ງເປັນສະຫະພັນກຸ່ມສິດທິມະນຸດໃນລະດັບພາກພື້ນທີ່ກໍ່ຕັ້ງຂື້ນໃນປະເທດຟິລິບປິນ ປີ 1998.

“ຂ້ອຍໄດ້ຍິນກ່ຽວກັບເຫດການດັ່ງກ່າວ ແລະ ກໍໄດ້ສວດມົນພາວະນາໃຫ້ລາວ… ເມື່ອຂ້ອຍເຂົ້າມາໃນຫ້ອງນີ້, ຂ້ອຍເຫັນລາວເປັນຄົນທີ່ສະຫງ່າງາມຫຼາຍ. ຂ້ອຍແນະນຳຊື່ຕົນເອງ ແລະ ກໍເຫັນຊື່ຂອງລາວ, ແລ້ວ ກໍບອກລາວວ່າ, ‘ຂ້ອຍຂໍໂທດ ຂ້ອຍເຫັນເຈົ້າທຳອິດ ຂ້ອຍຈື່ເຈົ້າບໍ່ໄດ້,'” ເບີໂກສກ່າວໄວ້, ເລົ່າຄືນມື້ທີ່ພົບກັບຊຸຍມິງໃນມື້ທຳອິດຂອງກອງປະຊຸມ, ຕອນເຊົ້າວັນພະຫັດ ທີ່ ໂຮງແຮມ ເບວິວ, ກຸງມະນີລາ.

ພວກເຂົາທັງສອງໄດ້ພັກຢູ່ຫ້ອງດຽວກັນເປັນເວລາ 4 ມື້.

Continue reading “ແມ່ຍິງ 2 ຄົນເປີດເຜີຍບາດແຜ ທີ່ບໍ່ເຄີຍດີຂື້ນ, ບໍ່ເຄີຍຫາຍໄປ”