...ແມ່ນຫຍັງ? Archives - Sombath Somphone | ສົມບັດ ສົມພອນ

November 5, 2016

ການຖືກບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູບ…ແມ່ນຫຍັງ?

ຂຽນໂດຍ the International Commission of Jurists (ICJ)

“ປະກົດການຖືກບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນ [ … ] ແມ່ນຖືວ່າເປັນບັນຫາການລະເມີດສິດທິມະນຸດທີ່ຮ້າຍແຮງທີ່ສຸດ. ການລະເມີດດັ່ງກ່າວແມ່ນເປັນບັນຫາທີ່ທ້າທາຍຕໍ່ ກັບແນວຄວາມຄິດໃນດ້ານສິດທິມະນຸດ, ຕໍ່ກັບບັນຫາການປະຕິເສດຮັບຮູ້ສິດໃນການດຳລົງ ຊີວິດ ແລະ ຕໍ່ກັບສິດຂອງຄວາມເປັນສ່ວນບຸກຄົນ. ການຖືກບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນແມ່ນ ການປ່ຽນຮູບແບບຂອງຊີວິດມະນຸດໃຫ້ກາຍເປັນສິ່ງທີ່ບໍ່ມີຊີວິດ. ການກະທຳດັ່ງກ່າວ ຖືວ່າ ເປັນການສໍ້ລາດບັງຫລວງ, ນຳໃຊ້ອຳນາດໃນທາງທີ່ຜິດດ້ວຍການຮູ້ເຫັນເປັນໃຈໃຫ້ມີ ການລະເມີດກົດໝາຍ ແລະ ລະເມີດກົດລະບຽບແບບເສລີ ແລະ ດຳເນີນການກໍ່ອາດສະຍາກຳທີ່ປ່າເຖື່ອນ.” Niall MacDermot, ເລຂາທິການໃຫຍ່ຂອງຄະນະກຳມາທິການ ກົດໝາຍສາກົນ (1970-1990) (1)

ພາກສະເໜີ

ສົນທິສັນຍາສາກົນວ່າດ້ວຍການປົກປ້ອງທຸກຄົນຈາກການຖືກບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນ (ICPPED) ໄດ້ກໍານົດນິຍາມ ວ່າ “ການຖືກບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນ” ແມ່ນ:

ການຈັບກຸມ, ການຄຸມຂັງ, ການລັກພາຕົວ ຫຼື ທຸກຮູບແບບທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບການຕັດອິດສະຫລະພາບໂດຍອົງການຂອງ ພາກລັດ ຫຼື ບຸກຄົນ ຫຼື ກຸ່ມຄົນ ທີ່ເຄື່ອນໄຫວໃນນາມລັດ, ໄດ້ຮັບການສະໜັບສະໜຸນ ຫຼື ມອບໝາຍຈາກລັດເຊິ່ງວ່າ ຜູ້ທີ່ລົງມືກະທຳ ຫຼືກ່ຽວຂ້ອງກັບການກະທຳນັ້ນໄດ້ປະຕິເສດທີ່ຈະຮັບຮູ້ສະພາບທີ່ເກີດຂື້ນ ຫຼື ໄດ້ປິດບັງຂໍ້ມູນທີ່ກ່ຽວ ຂ້ອງກັບການຫາຍສາບສູນນັ້ນໄວ້.

ໃນລະຫວ່າງປີ 1994 ແລະ 2012, ໄດ້ມີການລາຍງານວ່າມີຄະດີທີ່ເກີດຂື້ນກ່ຽວກັບການຫາຍສາບສູນເຖິງ ແປດເລື່ອງອິງຕາມການລາຍງານຂອງອົງການສະຫະປະຊາຊາດກ່ຽວກັບການຖືກບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນ (WGEID) (2):

ປີທີ່ຢັ້ງຢືນເຫດການ	ປີທີ່ທາງ (WGEID) ໄດ້ລາຍງານໃຫ້ລັດຖະບານຮັບຊາບ	ລາຍຊື່	ສະຖານະພາບ
1993	1994	ຫົວໜ້າຂອງກຸ່ມທີ່ຖືກ ສົ່ງກັບທ້ອງຖິ່ນ	WGEID ຢຸດຕິການຄົ້ນຫາໃນປີ 2006
1999	2001	ສະມາຊິກຂອງກຸ່ມການ ເຄື່ອນໄຫວເພື່ອປະຊາ ທິປະໄຕຂອງນັກຮຽນລາວຫ້າຄົນ	ໄດ້ຮັບຂໍ້ມູນຄວາມຄືບໜ້າໃນປີ 2005/2006
2009	2010	ນາງ ກິ່ງແກ້ວ ພົງ ເສລີ (3).	ກໍລະນີຍັງເປີດ
2012	2012	ທ່ານ ສົມບັດສົມພອນ	ກໍລະນີຍັງເປີດ

ໃນຄະນະທີ່ທັງແປດຄະດີແມ່ນໄດ້ຮັບຂໍ້ມູນມາຈາກ WGEID, ແຕ່ໃນຕົວຈິງບັນຫາການຖືກບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນແມ່ນອາດມີຫລາຍກ່ວານັ້ນ. ເຫດຜົນໜຶ່ງທີ່ບັນດາເລື່ອງລາວ ຕ່າງໆບໍ່ໄດ້ຖືກສົ່ງໃຫ້ WGEID ນັ້ນກໍ່ເພາະວ່າຜູ້ທີ່ຈະລາຍງານນັ້ນແມ່ນມີຄວາມຢ້ານກົວເຈົ້າໜ້າທີ່ ແລະ/ຫຼື ບໍ່ມີຄວາມຮູ້ ຫຼື ບໍ່ຮູ້ວິທີໃນການເຂົ້າຫາລະບົບກົນໄກຂອງອົງການສະຫະປະຊາຊາດນັ້ນເອງ.

Continue reading “ການຖືກບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູບ…ແມ່ນຫຍັງ?”

October 19, 2016

ພາກປະຊາສັງຄົມໃນ ສປປ ລາວ…ແມ່ນຫຍັງ?

ຂຽນໂດຍ the Sombath Initiative

ຕາມປະຫວັດສາດແລ້ວ, ສປປ ລາວ ເປັນປະເທດທີ່ມີຄວາມຮັ່ງມີດ້ານຄວາມຫລາກຫລາຍຂອງຊົນເຜົ່າ, ມີຄວາມຫລາກຫລາຍດ້ານພາສາ ແລະ ທາງດ້ານພູມສາດ. ມາຮອດປະຈຸບັນໂດຍສະເພາະໃນບັນດາປະເທດ ສັງຄົມນິຍົມ ບັນດາຊຸມຊົນທີ່ຢູ່ຊົນນະບົດແມ່ນຈະກຸ້ມຕົນເອງທາງດ້ານການດຳລົງຊີວິດ ແລະ ການຄຸ້ມຄອງ ຕົນເອງເປັນສ່ວນໃຫຍ່. ພາກປະຊາສັງຄົມທີ່ມີມາແຕ່ດົນນານກໍ່ຍັງສາມາດຮັກສາຢູ່ຄຽງຄູ່ກັບສັງຄົມເລີ້ອຍມາ.
ການໄດ້ຮັບການຊ່ວຍເຫລືອທີ່ສຳຄັນຜ່ານທາງຂະບວນການຊ່ວຍເຫລືອຕ່າງໆ, ການສ້າງສາພັດທະນາປະເທດຊາດກໍ່ໄດ້ມີການເຕີບໂຕຢ່າງໄວວາແລະໄດ້ເລີ່ມເຂົ້າມາແທນທີ່ບັນດາຮີດຮອງປະເພນີ ແລະ ຄວາມເປັນເອກະ ລັກຕ່າງໆເທື່ອລະໜ້ອຍ. ຕາມປົກກະຕິແລ້ວ ຊຸມຊົມທີ່ຢູ່ຫ່າງໄກຊອກຫຼີກແມ່ນບໍມີຄວາມເຂົ້າໃຈ ແລະ ບໍ່ສາມາດຮັບຮູ້ກ່ຽວກັບບັນດາກົດໝາຍ ແລະ ກົນໄກຕ່າງໆທີ່ສ້າງຂື້ນມາໃໝ່ໆໄດ້.
ອົງການຈັດຕັ້ງມະຫາຊົນລວມມີອົງການແນວລາວສ້າງຊາດ, ສະຫະພັນກຳມະບານ, ແລະ ສະຫະພັນຊາວໝຸ່ມ ແລະ ແມ່ຍິງ ແມ່ນໄດ້ຮັບການຄຸ້ມຄອງໂດຍລັດຖະບານ ແຕ່ກໍ່ຍັງຖືວ່າເປັນອົງການພາກປະຊາສັງຄົມຢູ່ ເຖິງ ແມ່ນວ່າ ການສ້າງຕັ້ງອົງການເຫຼົ່ານັ້ນແມ່ນເພື່ອເປັນຕົວແທນໃຫ້ແກ່ພາກປະຊາຊົນໂດຍຕົງ. ບັນດາອົງການທີ່ບໍ່ໄດ້ສະແຫວງຫາຜົນກຳໄລຕ່າງໆ (NPAs) ກໍ່ຖືວ່າເປັນອົງການທີ່ສຳຄັນຄ້າຍຄືກັນເພາະປຽບເໝືອນເປັນ ສາຍເລືອດ ແລະ ກົນໄກ ທີ່ຊ່ວຍເຜີຍແຜ່ລະບຽບການ, ນະໂຍບາຍ ແລະ ແຜນງານຕ່າງໆຂອງລັດຖະບານ.

Continue reading “ພາກປະຊາສັງຄົມໃນ ສປປ ລາວ…ແມ່ນຫຍັງ?”

October 7, 2016

ເສລີພາບໃນການປາກເວົ້າໃນສປປ ລາວ…ແມ່ນຫຍັງ?

ຂຽນໂດຍ International Federation for Human Rights (FIDH)

ເສລີພາບໃນການປາກເວົ້າຖືກຈໍາກັດຢ່າງເຂັ້ມງວດ

ເຈົ້າໜ້າທີ່ທາງການລາວແມ່ນໄດ້ວາງມາດຕະການຈຳກັດເສລີພາບໃນການປາກເວົ້າຢ່າງເຂັ້ມງວດ. ລັດຖະບານ ແມ່ນໄດ້ຄວບຄຸມທຸກສື່ມວນຊົນໃນລາວ. ກົດໝາຍທີ່ເຂັ້ມງວດກໍ່ໄດ້ສະກັດກັ້ນເສລີພາບໃນການປາກເວົ້າແລະເສລີ ພາບໃນການແລກປ່ຽນແນວຄິດເຫັນແລະຂໍ້ມູນຕ່າງໆ. ໃນຕົວຈິງປະຊາຊົນກໍ່ແມ່ນບໍ່ມີໂອກາດທີ່ສະແດງຄວາມ ຄິດເຫັນ, ການສະແດງຄວາມຄິດເຫັນກ່ຽວກັບລັດຖະບານກໍ່ແມ່ນຈະຖືກເຈົ້າໜ້າທີ່ສັ່ງຫ້າມ.

ໃນປີ 2007 ອົງການ Freedom House ໄດ້ຈັດອັນດັບປະເທດລາວເປັນປະເທດທີ່ບໍ່ມີເສລີພາບເນື່ອງມາ ຈາກການບໍ່ມີສິດເສລີພາບໃນປະເທດນັ້ນເອງ. ໜ່ວຍງານ Reporters Without Borders (RSF) ແມ່ນ ໄດ້ຈັດອັນດັບປະເທດລາວເຂົ້າໃນອັນດັບທີ່ຕ່ຳສຸດໃນຈຳນວນ 15 ປະເທດທີ່ໄດ້ດຳເນີນການສຳຫລວດຕັ້ງແຕ່ ໄດ້ສ້າງຕັ້ງອົງການຂື້ນມາໃນປີ 2002. Continue reading “ເສລີພາບໃນການປາກເວົ້າໃນສປປ ລາວ…ແມ່ນຫຍັງ?”

September 23, 2016October 7, 2016

ພັນທະ ແລະ ຄຳໜັ້ນສັນຍາຂອງລາວຕໍ່ກັບສິດທິມະນຸດສາກົນ…ແມ່ນຫຍັງ?

ຂຽນໂດຍ Civil Rights Defenders (CRD)

ສາທາລະນະຊາທິປະໄຕປະຊາຊົນລາວ (LPDR) ໄດ້ເຂົ້າຮ່ວມສອງຮອບທໍາອິດຂອງຂະບວນການທົບທວນຄືນຂອງ (UPR) ກ່ຽວກັບ ການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດສິດທິມະນຸດຂອງຕົນ, ແຕ່ການປະຕິບັດຕາມແລະການເຂົ້າຮ່ວມນຳກົນໄກສິດທິມະນຸດຂອງ ສປຊ ແມ່ນຍັງມີຈຳ ກັດຫລາຍຖິງແມ່ນວ່າທາງລັດຖະບານລາວແມ່ນໄດ້ໃຫ້ຄຳໜັ້ນສັນຍາ ແລະ ມີພັນທະຕາມສິດ ທິມະນຸດສາກົນແລ້ວກໍ່ຕາມ. ການຮ່ວມ ມືທີ່ມີຈຳກັດນີ້ແມ່ນເປັນທີ່ໜ້າກັງວົນຫລາຍເພາະມັນຈະກ່ຽວກັບການນຳເອົາໄປ ໃຊ້ໃນກົນໄກພາຍໃນໂດຍສະເພາະແມ່ນການແກ້ໄຂ ບັນຫາການລະເມີດສິດທິມະນຸດທີ່ຍັງປະກົດໃຫ້ເຫັນການລະເມີດ ຢູ່ເລື້ອຍໆ.

ສົນທິສັນຍາສິດທິມະນຸດ

ລາວເປັນພາຄີຂອງສົນທິສັນຍາສິດທິມະນຸດສາກົນທີ່ສຳຄັນຢູ່ເຈັດສະບັບ (ແລະ ສອງອະນຸສັນຍາ): (1)

ສົນທິສັນຍາສາກົນວ່າດ້ວຍການລົບລ້າງທຸກຮູບແບບການຈໍາແນກເຊື້ອຊາດ(CERD) (ເຂົ້າໃນປີ 1974)
ສົນທິສັນຍາວ່າດ້ວຍການລົບລ້າງທຸກຮູບການຈໍາແນກຕໍ່ແມ່ຍິງ (CEDAW) (ເຂົ້າໃນປີ 1981)
ສົນທິສັນຍາວ່າດ້ວຍສິດທິຂອງເດັກນ້ອຍ (CRC) ແລະ ອານຸສັນຍາອີກສອງສະບັບ (CRC-OP-AC & CRC-OP-SC) (ເຂົ້າໃນປີ 1991 & ເປັນພາຄີສົມບູນ ໃນປີ2006)
ສົນທິສັນຍາສາກົນວ່າດ້ວຍສິດທິທາງເສດຖະກິດ, ສັງຄົມ ແລະ ວັດທະນະທໍາ
(ICESCR) (ເຂົ້າໃນປີ 2007)
ສົນທິສັນຍາວ່າດ້ວຍສິດທິຂອງຄົນພິການ (CRPD) (ເຂົ້າໃນປີ 2009)
ສັນຍາສາກົນວ່າດ້ວຍສິດທິທາງພົນລະເຮືອນ ແລະ ການເມືອງ(ICCPR) (ເຂົ້າໃນປີ 2009)
ສົນທິສັນຍາວ່າດ້ວຍການຕໍ່ຕ້ານການທໍລະມານແລະການກະທຳອື່ນໆທີ່ປ່າເຖື່ອນ ແລະ ໄຮ້ມະນຸດສະທຳ (CAT) (ເຂົ້າໃນປີ 2012)

Continue reading “ພັນທະ ແລະ ຄຳໜັ້ນສັນຍາຂອງລາວຕໍ່ກັບສິດທິມະນຸດສາກົນ…ແມ່ນຫຍັງ?”

February 26, 2016

ພັນທະທີ່ສໍາຄັນຂອງລັດພາຄີພາຍໃຕ້ສົນທິສັນຍາການຕ້ານການຖືກບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນ…ມີຫຍັງແດ່?

“ປະກົດການການຖືກບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນແມ່ນຖືວ່າເປັນການລະ

ເມີດທາງສິດທິມະນຸດທີ່ຮຸນແຮງທີ່ສຸດ.ການລະເມີດດັ່ງກ່າວຍັງເປັນບັນຫາທີ່ທ້າທາຍໃຫ້ແກ່ການໃຫ້ນິຍາມແນວຄວາມຄິດດ້ານສິດທິມະນຸດ, ເປັນການປະຕິເສດຮັບຮູ້ສິດຂອງມະນຸດໃນການຢູ່ລອດ ແລະ ສິດທິ ຄວາມເປັນມະນຸດ. ການຖືກບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນແມ່ນການປ່ຽນຄວາມເປັນຄົນໃຫ້ການເປັນສິ່ງທີ່ບໍ່ມີຊິວິດ.ການຖືກບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນແມ່ນກໍ່ແມ່ນສ່ວນໜຶ່ງຂອງການສໍ່ລາດບັງຫລວງ, ການສວຍໃຊ້ອຳນາດເກີນໜ້າທີ່ເພື່ອອະນຸຍາດໃຫ້ບຸກຄົນໃດໜຶ່ງລະເມີດກົດໝາຍ ແລະ ລະບຽບ ການຕ່າງໆເພື່ອເຮັດໃນສິ່ງທີ່ບໍ່ຖືກຕ້ອງ ແລະ ລົງມືກໍ່ອາດສະຍາກຳທີ່ຊົ່ວຮ້າຍ.” ທ່ານ Niall MacDermot, ເລຂາທິການໃຫຍ່ຂອງຄະນະກຳມາທິການກົດໝາຍສາກົນ.

ບົດສະເໜີ

ການຖືກບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນເປັນການລະເມີດສິດທິມະນຸດທີ່ຮ້າຍແຮງທີ່ສຸດ. ບຸກຄົນທີ່ຖືກບັງຄັບໃຫ້ ຫາຍສາບສູນແມ່ນຕົກຍູ່ໃນກຳມືຂອງຜູ້ດຳເນີນການ ແລະ ບໍ່ມີໂອກາດເຂົ້າເຖິງການປົກປ້ອງທາງດ້ານກົດໝາຍເລີຍ.

ທາງຄອບຄົວ ແລະ ໝູ່ເພື່ອນຂອງຜູ້ຖືກເຄາະຮ້າຍແມ່ນມີຄວາມທົນທຸກທໍລະມານຢ່າງເຈັບປອດທີ່ບໍ່ສາມາດຮູ້ຂໍ້ມູນຂ່າວສານວ່າຜູ້ເຄາະຮ້າຍນັ້ນຍັງມີຊິວິດ ຫຼື ວ່າໄດ້ຕາຍໄປແລ້ວ ຫຼື ບໍ່ສາມາດຮູ້ໄດ້ເລີຍວ່າຜູ້ກ່ຽວນັ້ນເປັນຕາຍຮ້າຍດີແນວໃດແດ່.

ຕາມປົກກະຕິແລ້ວການລັກພາໂຕແມ່ນຈະເກີດຂື້ນທີ່ບ້ານ ຫຼື ຕາມຖະໜົນຫົນທາງ, ບາງຄັ້ງກໍ່ເກີດໃນຍາມກາງເວັນ ແລ້ວຖືກນຳພາໄປບ່ອນລີ້ຊ້ອນ. ຜູ້ເຄາະຮ້າຍສ່ວນຫລາຍແມ່ນຈະຖືກທໍລະມານ ແລະ ຖືກຂ້າ.

Continue reading “ພັນທະທີ່ສໍາຄັນຂອງລັດພາຄີພາຍໃຕ້ສົນທິສັນຍາການຕ້ານການຖືກບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນ…ມີຫຍັງແດ່?”

February 21, 2016

ການຖືກບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນ…ແມ່ນຫຍັງ?

ນິຍາມ

ການຖືກບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນແມ່ນການຫາຍສາບສູນໄປຂອງບຸກຄົນແບບລັບໆໂດຍມີການຮູ້ເຫັນ ແລະ ໃຫ້ການສະໜັບສະໜູນຈາກພາກລັດ ຫຼື ໜ່ວຍງານອື່ນໆ. ການຫາຍສາບສູນນັ້ນແມ່ນທາງການລັດຈະປະຕິເສດຮັບຮູ້ ເຖິງການມີສ່ວນກ່ຽວຂ້ອງ ຫຼື ບໍ່ມີຂໍ້ມູນໃດໆໃຫ້ກ່ຽວກັບການຫາຍສາບສູນ, ຫຼື ບໍ່ມີຂໍ້ມູນວ່າຜູ້ທີ່ຫາຍສາບສູນັ້ນອາດ ຕົກຢູ່ບ່ອນໃດໜຶ່ງ. ຜົນທີ່ໄດ້ຈາກການຫາຍສາບສູນກໍ່ຄືວ່າຜູ້ທີ່ຫາຍສາບສູນນັ້ນຖືກປະຕິເສດການໃຫ້ການປົກປ້ອງ ແລະ ການຊ່ວຍເຫືອທາງດ້ານສິດທິຕ່າງໆຕາມກົດໝາຍ.

ການຖືກບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນແມ່ນຖືວ່າເປັນໜຶ່ງໃນບັນດາອາດສະຍາກຳທີ່ຮ້າຍແຮງ ແລະ ປ່າເຖື່ອນດ້ວຍ ເຫດຜົນຫຼາຍປະການຄື:

ທາງຄອບຄົວ ແລະ ເພື່ອນຮ່ວມງານຂອງຜູ້ເຄາະຮ້າຍແມ່ນມີທາງເລືອກທາງກົດໝາຍຈຳກັດ. ນອກນັ້ນ ບັນດາຫຼັກຖານຕ່າງໆກໍ່ມີໜ້ອຍ, ເຈົ້າໜ້າທີ່ກໍ່ໃຫ້ການປະຕິເສດທີ່ຈະຊ່ວຍເຫຼືອໃນການສືບສວນສອບສວນ ຫຼື ຊອກຫາຫຼັກຖານເພາະວ່າບັນດາເຈົ້າໜ້າທີ່ເຫລົ່ານັ້ນບໍ່ໄດ້ຮັບຮູ້ເຖິງການຫາຍສາບສູນດັ່ງກ່າວ.
ຄວບຄົວຂອງຜູ້ເຄາະຮ້າຍນັ້ນບໍ່ພຽງແຕ່ບໍ່ສາມາດໄດ້ຂໍ້ມູນ ແລະ ຊອກຫາຜູ້ເຄາະຮ້າຍທີ່ຫາຍສາບສູນໄປ, ແຕ່ພວກເຂົາກໍ່ຍັງມີຄວາມຢ້ານກົວທີ່ຈະມີຜົນກະທົບແນວບໍ່ດີໃຫ້ແກ່ຕົນ ແລະ ຄອບຄົວໄດ້ຖ້າຫາກຈະເຜີຍ ແຜ່ຂໍ້ມູນການຫາຍສາບສູນນັ້ນສູ່ພ່າຍນອກ. ດ້ວຍເຫດຜົນນີ້ ຄອບຄົວຂອງຜູ້ທີ່ຖືກບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນກໍ່ ເລີຍກາຍເປັນຜູ້ເຄາະຮ້າຍໄປນຳ.
ການຖືກບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນຍັງເຮັດໃຫ້ບັນດາເພື່ອນມິດສະຫາຍ, ເພື່ອນຮ່ວມງານ ແລະ ໜ່ວຍງານທີ່ ເປັນຄູ່ຮ່ວມ ງານມີຄວາມຢ້ານກົວຕໍ່ເຫດການດັ່ງກ່າວ. ເຫດຜົນກໍ່ຍ້ອນວ່າພວກເຂົາເຈົ້າບໍ່ມີຂໍ້ມູນເຫດຜົນ ຂອງການຫາຍສາບສູນ ມັນຈຶ່ງເຮົດໃຫ້ເກີດຄວາມຢ້ານກົວທີ່ຈະຕໍ່ສູ້ເພື່ອຊອກຫາຄວາມເປັນຈິງ. ຕາມເຫດ ຜົນທີ່ກ່າວມານີ້ ການຖືກບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນມັນຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ເກີດຄວາມຢ້ານກົວໃນສັງຄົມວົງກວ້າງໄປຕື່ມ.
ໃນຄະນະດຽວກັນ ການຖືກບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນກໍ່ຍັງເຮັດໃຫ້ຄົນໃນສັງຄົມມີຄວາມຕົກສະທ້ານຢ້ານກົວ. ຍ້ອນຂາດຫຼັກຖານຫຼາຍຢ່າງ ແລະ ບໍ່ມີການດຳເນີນຄະດີທາງກົດໝາຍ, ຄົນໃນສັງຄົມຈຶ່ງພາກັນແກ້ງເຮັດ ວ່າມັນບໍ່ມີຫຍັງເກີດຂື້ນ ແລະ ສະພາບການຕ່າງແມ່ນເປັນປົກກະຕິດີ.

Continue reading “ການຖືກບັງຄັບໃຫ້ຫາຍສາບສູນ…ແມ່ນຫຍັງ?”

February 11, 2016

ຄະນະກຳມາທິການສິດທິມະນຸດອາຊຽນ (AICHR)…ແມ່ນຫຍັງ?

ພາກສະເໜີ

ໃນປີ 2007, ລັດສະມາຊິກຂອງອາຊຽນໄດ້ຮັບຮອງເອົາກົດບັດອາຊຽນ. ໃນມາດຕາ 14 ຂອງກົດບັດກໍ່ໄດ້ກຳນົດວ່າອາຊຽນຈະສ້າງຕັ້ງ “ອົງກອນສິດທິມະນຸດຂື້ນ”.

ໃນປີ 2009 ກອງປະຊຸມລະດັບລັດຖະມົນຕີອາຊຽນກໍ່ໄດ້ຮັບຮອງເອົາລະບຽບການຂອງຄະນະກຳມາທິການສິດທິມະນຸດອາຊຽນ (AICHR). ໃນລະຫວ່າງກອງປະຊຸມສຸດຍອດຄັ້ງທີ 15 ທີ່ຈັດຂື້ນໃນປະເທດໄທໃນເດືອນ ຕຸລາ 2009, ບັນດາຜູ້ແທນຄະນະກຳມາທິການສິດທິມະນຸດອາຊຽນຈາກ 10 ປະເທດກໍ່ໄດ້ຮັບການແຕ່ງຕັ້ງຂື້ນໂດຍປະເທດລະໜຶ່ງຄົນ. ຕໍ່ມາຄະນະກຳມາທິການສິດທິມະນຸດອາຊຽນກໍ່ໄດ້ຮັບການເປີດຕົວ ແລະ ດຳເນີນງານຢ່າງເປັນທາງການ.

ຄະນະກຳມາທິການສິດທິມະນຸດແມ່ນເປັນອົງກອນທີ່ມີໜ້າທີ່ຮັບພິຊອບລວມດ້ານການສົ່ງເສີມ ແລະ ປົກປ້ອງສິດທິມະນຸດໃນອາຊຽນ. ໃນຖານະທີ່ເປັນອົງກອນເພື່ອການສົ່ງເສີມສິດທິມະນຸດໃນພາກພື້ນ, ອົງກອນດັ່ງກ່າວແມ່ນມີພັນທະໜ້າທີ່ໃນການປະສານງານ ແລະ ຮ່ວມມືກັບອົງກອນອື່ນໆທີ່ດຳເນີນງານດ້ານສິດທິມະນຸດຢ່າງໃກ້ສິດ. ຄະນະກຳມາທິການສິດທິມະນຸດປຽບເໝືອນກັບເປັນອົງກອນພາກລັດຖະບານທີ່ໃຫ້ຄຳປຶກສາຫາລື. Continue reading “ຄະນະກຳມາທິການສິດທິມະນຸດອາຊຽນ (AICHR)…ແມ່ນຫຍັງ?”

February 5, 2016August 18, 2017

ປະທານອາຊຽນ…ມີພາລະບົດບາດແນວໃດແດ່?

ພາກສະເຫນີ

ກົດບັດອາຊຽນໄດ້ກຳນົດໃຫ້ບັນດາປະເທດສະມາຊິກຜັດປ່ຽນກັນເປັນປະທານຂອງອາຊຽນ. ການຜັດປ່ຽນກັນເປັນປະທານຂອງອາຊຽນແມ່ນຈະໄດ້ໝຸນວຽນກັນທຸກໆປີໂດຍອີງຕາມການລຽງຕາມຕົວອັກສອນທີ່ມີຊື່ປະເທດສະມາຊິກຕາມຕົວອັກສອນແບບພາສາອັງກິດ.

ເຖິງຢ່າງໃດກໍ່ດີ, ໃນອາດີດທີ່ຜ່ານມາກໍ່ໄດ້ມີບາງຕົວຢ່າງທີ່ມີບາງປະເທດສະມາຊິກຂອງອາຊຽນໄດ້ຕອບຮັບການຜັດປ່ຽນເປັນປະທານ ແລະ ບາງປະເທດສະມາຊິກກໍ່ໄດ້ປະຕິເສດທີ່ຈະຮັບພັນທະດັ່ງກ່າວ. ຕົວຢ່າງໃນກໍລະນີຂອງປະເທດມຽນມາທີ່ໄດ້ປະຕິເສດທີ່ຈະຮັບເປັນປະທານອາຊຽນຕັ້ງແຕ່ປີ 2006-2014. ດ້ວຍເຫດຜົນທີ່ມີກໍ່ຄືວ່າປະເທດມຽນມາມີຄວາມຢ້ານກົວບັນດາປະເທດຈາກທາງຕາເວັນຕົກທີ່ອາດຈະຂັດ ຂວາງກອງປະຊຸມທີ່ຈັດຂຶ້ນໃນມຽນມາ ແລະ ມັນຈະນຳຜົນກະທົບທາງລົບມາໃຫ້ປະເທດມຽນມານຳອີກ. ໃນປີ 2011 ປະເທດອິນໂດເນເຊຍກໍ່ໄດ້ທຳການຂໍຜັດປ່ຽນເປັນປະທານກັບປະເທດບຣູໄນເນື່ອງມາຈາກປະເທດອິນໂດເນເຊຍຈະມີພັນຫຼາຍຢ່າງລວມທັງເລື່ອງການຈັດກອງປະຊຸມຕ່າງໆເພາະວ່າປະເທດອິນໂດເນເຊຍຈະເປັນທັງປະທານອາຊຽນ ແລະ ປະທານກຸ່ມເອເປ໊ກ (APEC) ໃນປີດຽວກັນກໍ່ຄື ປີ 2013 ນັ້ນເອງ.

ໃນປີ 1976 ປະເທດອິນໂດເນເຊຍເປັນປະເທດທຳອິດທີ່ເປັນປະທານອາຊຽນ. ປະເທດລາວແມ່ນຈະເປັນປະທານອາຊຽນອີກໃນປີ 2016 ທີ່ຮັບຊ່ວງຕໍ່ມາຈາກປະເທດມາເລເຊຍທີ່ເປັນປະທານໃນຄັ້ງລ່າສຸດ. Continue reading “ປະທານອາຊຽນ…ມີພາລະບົດບາດແນວໃດແດ່?”

January 31, 2016February 11, 2016

ປະເທດດ້ອຍພັດທະນາ (LDC)…ແມ່ນຫຍັງ?

ຄວາມເປັນມາ ແລະ ມາດຖານ

ການຈັດປະເພດຂອງປະເທດດ້ອຍພັດທະນາ (LDC) ແມ່ນໄດ້ຖືກກຳນົດຂຶ້ນໂດຍອົງການສະຫະປະຊາຊາດໃນປີ 1971. ຈຸດປະສົງຫຼັກກໍ່ແມ່ນເພື່ອເສີມຂະຫຍາຍການສະຫນັບສະຫນູນບັນດາປະເທດທີ່ກໍາລັງປະເຊີນກັບບັນຫາທີ່ຮ້າຍແຮງ ແລະ ຍາວນານເພື່ອໃຫ້ປະເທດເຫລົ່ານັ້ນໄດ້ມີການຂະຫຍາຍຕົວທາງເສດຖະກິດ ແລະ ມີການພັດທະນາ.

ເງື່ອນໄຂທີ່ເຮັດໃຫ້ຕົກໃນສະຖານະພາບດ້ອຍພັດທະນາແມ່ນມີການປ່ຽນແປງຕະຫຼອດເວລາ. ປັດຈຸບັນແມ່ນອິງໃສ່:

ລາຍຮັບແຫ່ງຊາດ (GNI): ລາຍຮັບສະເລ່ຍຕໍ່ຫົວຄົນຫນ້ອຍກ່ວາ $ 1,035 (ມາດຕະຖານໃນປີ 2015).
ດັດຊະນີຊັບພະຍາກອນມະນຸດ (HAI): ອີງຕາມຕົວຊີ້ວັດຂອງການຂາດອາຫານ, ອັດຕາການຕາຍຂອງເດັກ ຕ່ຳກ່ວາ 5 ປິ, ອັດຕາການເຂົ້າໂຮງຮຽນຊັ້ນມັດທະຍົມ, ແລະ ອັດຕາການຮູ້ຫນັງສືຂອງຜູ້ໃຫຍ່.
ດັດຊະນີຄວາມສ່ຽງທາງເສດຖະກິດ (EVI): ອີງຕາມຕົວຊີ້ວັດຂອງຂະຫນາດປະຊາກອນ, ຄວາມຫ່າງໄກສອກ ຫຼີກ, ຄວາມບໍ່ແນ່ນອນຂອງການຜະລິດກະສິກໍາ ແລະ ການສົ່ງອອກ, ຜົນກະທົບຂອງໄພພິບັດທໍາມະຊາດ, ແລະ ອື່ນໆ.

Continue reading “ປະເທດດ້ອຍພັດທະນາ (LDC)…ແມ່ນຫຍັງ?”