2013 - Page 2 of 5 - Sombath Somphone | ສົມບັດ ສົມພອນ

October 10, 2013December 29, 2015

ສົມບັດ ສົມພອນຢູ່ໃສ?

The Malay Mail: 10 ຕຸລາ 2013

ໂດຍດຣ ລິມ ເຕັກ ກີ (Dr. Lim Teck Ghee)

ມື້ນີ້ ວັນພະຫັດ ວັນທີ 10 ຕຸລາ 2013 ເປັນມື້ຄົບຮອບ 300 ວັນທີ່ ສົມບັດ ສົມພອນ ໜຶ່ງໃນນັກພັດທະນາສັງຄົມຄົນສຳຄັນຂອງສປປລາວ ໄດ້ຫາຍຕົວໄປ. ສົມບັດ ເປັນໝູ່ທີ່ດີຂອງຂ້າພະເຈົ້າມາແຕ່ດົນນານ ເຊິ່ງໃນຊ່ວງທ້າຍຂອງຊຸມປີ 1970 ສົມບັດ ແລະ ຂ້າພະເຈົ້າເປັນສະມາຊິກກຸ່ມນ້ອຍໆ ໃນພາກພື້ນອາຊີທີ່ສົ່ງເສີມເລື່ອງສິດທິມະນຸດ ແລະ ວິພາກວິຈານສະພາບສັງຄົມ ພວກເຮົາພົບປະກັນຢູ່ເລື້ອຍໆ ເພື່ອສົນທະນາກ່ຽວກັບສະຖານະການຂອງປະເທດຕ່າງໆ ໃນພາກພື້ນພວກເຮົາ (ໃນຕອນນັ້ນມີ ປະເທດມາເລເຊຍ, ໄທ, ອິນໂດເນເຊຍ, ຟິລິບປິນ, ລາວ, ຫວຽດນາມ, ແລະ ສິງກະໂປ) ແລະ ຫາແນວທາງວ່າພວກເຮົາຈະຊ່ວຍເຫຼືອກັນ ແລະ ກັນໄດ້ແນວໃດໃນດ້ານວຽກງານ ເພື່ອຍົກສູງຄວາມສະຫງົບສຸກ ແລະ ການພັດທະນາ.

ໝາກຜົນຈາກຄວາມພະຍາຍາມຂອງພວກເຮົາປາກົດໃຫ້ເຫັນ ໃນປີ 1977 ເປັນການຈັດຕັ້ງຂອງອົງການພາກປະຊາສັງຄົມລະດັບພາກພື້ນ ກໍຄື ກອງປະຊຸມວັດທະນະທຳອາຊຽນກ່ຽວກັບການພັດທະນາ ຫຼື ACFOD (the Asian Cultural Forum on Development) ເຊິ່ງພາລະກິດໂດຍສັງເຂບສາມາດອ່ານໄດ້ຢູ່ດ້ານລຸ່ມໃນຫົວຂໍ້ ວິໄສທັດທາງເລືອກຂອງອົງການຈັດຕັ້ງກ່ຽວກັບການພັດທະນາ ທີ່ເປັນແນວຄວາມຄິດສວນທາງຢ່າງຊັດເຈນກັບກະແສການພັດທະນາຫຼັກຂອງພາກພື້ນ.

ພາລະກິດຂອງ ACFOD

ສົ່ງເສີມການພັດທະນາແບບອົງລວມ ແລະ ຕໍ່ຕ້ານການພັດທະນາແບບທຳລາຍລ້າງ/ໄຮ້ມະນຸດສະທຳ
ສົ່ງເສີມສັນຕິພາບ, ຄວາມປະສົມກົມກຽວ, ສິດທິມະນຸດ ແລະ ຄວາມສະເໝີພາບລະຫວ່າງຍິງຊາຍ ແລະ ຈິດວິນຍານໃນຕົວມະນຸດ
ສົ່ງເສີມປະຊາທິປະໄຕແບບມີສ່ວນຮ່ວມ ແລະ ການພັດທະນາແບບຍືນຍົງ
ເຄົາລົບນັບຖືສິດທິ ແລະ ວັດທະນະທຳຂອງຊົນກຸ່ມນ້ອຍ
ຍົກສູງຄຸນຄ່າດ້ານຄຸນນະທຳ ແລະ ສິນລະທຳໃຫ້ເປັນໝາກຫົວໃຈຂອງຂອງການພັດທະນາ
ສ້າງເວທີສຳລັບແລກປ່ຽນ ແລະ ຈັດຕັ້ງປະຕິບັດໃຫ້ແກ່ຄົນລະດັບຮາກຫຍ້າ ແລະ ສຳລັບປະຊາຊົນກັບປະຊາຊົນດ້ວຍກັນ

ໃນລະດັບພາກພື້ນນີ້ ເຖິງວ່າພວກເຮົາເປັນກຸ່ມນ້ອຍໆ ທີ່ມີຊັບພະຍາກອນຈຳກັດ ແລະ ໜ້ອຍທີ່ສຸດ ທີ່ຈະໄດ້ຮັບການຊ່ວຍເຫຼືອຈາກລັດຖະບານຂອງພວກເຮົາ ແຕ່ສະມາຊິກ ACFOD ເຊິ່ງປະກອບດ້ວຍ ສະມາຄົມຜູ້ບໍລິໂພກປີນັງ (the Consumers Association of Penang) ທີ່ຕອນນັ້ນຂ້າພະເຈົ້າໄດ້ຮັບກຽດເປັນເລຂາທິການ ພວກເຮົາໄດ້ພະຍາມຜັກດັນວິໄສທັດທາງເລືອກຂອງການພັດທະນາຢ່າງສຸດຂີດ ໃນຂົງເຂດວຽກງານຂອງພວກເຮົາທັງໃນລະດັບຊາດ ແລະ ທ້ອງຖິ່ນ.

ວຽກງານຂອງ ສົມບັດ ໃນອົງການປາແດກ (PADETC ຫຼື ສູນອົບຮົມຮ່ວມພັດທະນາ)

ໃນກຸ່ມຂອງພວກເຮົາທີ່ມີສະມາຊິກຫຼັກທັງໝົດ 15 ຄົນ ບໍ່ມີໃຜທີ່ຍຶດໝັ້ນໃນວິໄສທັດທາງເລືອກ ແລະ ການກະຈາຍອຳນາດໃນການພັດທະນາ ໄດ້ເທົ່າກັບສົມບັດ ເຊິ່ງລາວໄດ້ສ້າງຕັ້ງສູນອົບຮົມຮ່ວມພັດທະນາໃນປີ 1997 ແລະ ກາຍເປັນກະບອກສຽງ ໄດ້ຮັບເຄົາລົບນັບຖືພາຍໃນປະເທດຂອງລາວເອງ ໃນເລື່ອງການຕໍ່ຕ້ານການພັດທະນາແບບຜະເດັດການ ແລະ ແບບບໍ່ມີປະຊາທິປະໄຕ ແລະຫຼ້າສຸດສົມບັດໄດ້ຮັບລາງວັນອັນຊົງຄຸນຄ່າທີ່ສຸດໃນດ້ານການພັດທະນາມະນຸດຂອງພາກພື້ນອາຊີ ກໍຄື ລາງວັນ ຣາມອນ ແມັກໄຊໄຊ (Ramon Magsaysay Award) ສາຂາຜູ້ນຳຊຸມຊົນ.
Continue reading “ສົມບັດ ສົມພອນຢູ່ໃສ?”

October 8, 2013September 16, 2017

ສະພາສະຫະພາບເອີຣົບ

…ປາກົດວ່າ ທ່ານ ສົມບັດ ສົມພອນ ຊຶ່ງເປັນຜູ້ມີບົດບາດສຳຄັນໃນການພັດທະນາ ສັງຄົມ ຕະຫຼອດ ຈົນການສຶກສາຂອງເຍົາວະຊົນ. ໄດ້ຫາຍຕົວໄປໃນວັນທີ່ 15 ທັນວາ ພສ 2555 ໃນນະຄອນ ຫຼວງວຽງຈັນ…

…ປະກົດວ່າມີການລະເມີດເສລິພາບຂັ້ນພື້ນຖານໂດຍສະເພາະຢ່າງຍິ່ງກ່ຽວກັບເສລິພາບ ທາງສື່ມວນຊົນ, ເສລີພາບທາງສາສະໜາ, ເສລະພາບໃນການຊຸມນຸມ, ເສລິພາບໃນທາງວິຊາ ການ ແລະ ສິດທິຂອງ ປະຊາຊົນກຸ່ມນ້ອຍໃນປະເທດລາວ…

ສະພາສະຫະພາບເອີຣົບ

…ລັດທະບານແຫ່ງສະຫະພາບເອີຣົບ ສະແດງຄວາມເປັນຫ່ວງເປັນໄຍຢ່າງຍິ່ງ ຕໍ່ຄວາມປອດ ໄພໃນຊີວິດ ຈາກກໍລະນີການຫາຍຕົວໄປຂອງ ທ່ານ ສົມບັດ ສົມພອນ…

…ມີຄວາມກັງວົນກ່ຽວກັບຄວາມລ່າຊ້າ ແລະ ການຂາດຄວາມໂປ່ງໃສ່ໃນຂະບວນ ການສອບ ສວນໃນ ກໍລະນີດັງກ່າວ: ຮຽກຮ້ອງໃຫ້ຕຳຫຼວດຂອງປະເທດລາວໃຫ້ ດຳເນີນການໂດຍດ່ວນ ຢ່າງໂປ່ງໃສ່ ໃນຂະບວນການສອບສວນ ພາຍໃຕ້ພັນທະ ສັນຍາລະຫວ່າງປະເທດກ່ຽວກັບ ສິດທິມະນຸດທີ່ ປະເທດລາວຜູກພັນ ແລະ ໃຫ້ຄວາມໝັ້ນໃຈໃນຄວາມປອດໄພ ແລະ ການນຳທ່ານ ສົມບັດ ສົມພອນ ກັບຄືນມາໂດຍດ່ວນ…

…ຕັ້ງຄຳຖາມກັບຜູ້ມີອຳນາດຂອງປະເທດລາວໃຫ້ຢືນຍັນອີກຄັ້ງຕໍ່ປະຊາຊົນເຖິງຫຼັກຄວາມ ເປັນທຳດ້ວຍ ກົດໝາຍ ແລະ ຄວາມເປັນທຳໃນການເຮັດວຽກເພື່ອການພັດທະນາ ແບບຍືນຍົງ ແລະ ຄວາມຍຸດຕິທຳ ໃນສັງຄົມເພື່ອທີ່ຈະຕໍ່ສູ້ຕ້ານການຂົ່ມຂູ່ທີ່ຈະ ເຮັດໃຫ້ມີການຫາຍຕົວໄປ ຢ່າງເຊັ່ນ: ກໍລະນີ ທ່ານ ສົມບັດ ສົມພອນ…

…ຮຽກຮ້ອງໃຫ້ສະຫະພາບເອີຣົບ ຕັ້ງປະເທດລາວໄວ້ທ່າມກາງກຸ່ມສິດທິ ລະດັບກ່ອນ ໃນການປະຊຸມ ຄະນະລັດຖະມົນຕີສິດທິມະນຸດແຫ່ງຊາດຄັ້ງທີ່ 22…

…ຮຽກຮ້ອງໃຫ້ລັດຖະບານແຫ່ງປະເທດລາວເຄົາລົບຕໍ່ສິດທິໃນການສະແດງຄວາມຄິດເຫັນ ແລະ ມີ ສ່ວນຮ່ວມໃນກິດຈະກຳຕ່າງໆ, ສິດທິຂອງຊຸມຊົນກຸ່ມນ້ອຍ ແລະ ປົກປ້ອງ ເສລີພາບ ໃນການນັບຖື ສາສະໜາ ຫຼື ຄວາມເຊື່ອຕະຫຼອດຈົນຂໍ້ກຳຈັດໃດໆໃນ ເສລີພາບດັ່ງກ່າວຕາມ ທີ່ໄດ້ຮັບການແນະນຳ ຈາກລາຍງານທົບທວນສະຖານະ ການສິດທິມະນຸດຕໍ່ອົງການສະຫະປະ ຊາຊາດໃນວັນທີ່ 21 ກັນຍາ 2010…

ຈາກ ຂໍ້ຕົກລົງຂອງສະພາສະຫະພາບເອີຣົບ ວັນທີ 6 ກຸມພາ 2013

October 2, 2013December 26, 2015

ການເຝົ້າຄອຍ ນັກພັດທະນາສັງຄົມລາວຜູ້ສູນຫາຍ ຢ່າງໂດດດ່ຽວ

The Sentinel: 02 ຕຸລາ 2013

ST_20130411_JNISOMBATH90GK_3607406e — ສົມບັດ ແລະ ຊຸຍມິງ

ລັດຖະບານເປັນຜູ້ຖືກສົງໃສວ່າເປັນຜູ້ສົມຮູ້ຮ່ວມຄິດໃນຂະບວນການຫາຍຕົວໄປຂອງຜູ້ຊ່ຽວຊານດ້ານການພັດທະນາ

ສຳລັບອື້ງ ຊຸຍມິງ, 10 ເດືອນທີ່ຜ່ານມາ ເປັນຊ່ວງເວລາແຫ່ງຄວາມໂດດດ່ຽວ, ຫົດຫູ່, ແລະ ຄວາມຢ້ານ. ລາວໄດ້ດີ້ນລົນສຸດຂີດແຕ່ບໍ່ໄດ້ຮັບຜົນຫຍັງເລີຍໃນການຄົ້ນຫາວ່າເກີດຫຍັງຂື້ນກັບສາມີຂອງລາວ, ສົມບັດ ສົມພອນ, ຜູ້ມີຄວາມເປັນໄປໄດ້ສູງວ່າຖືກລັກພາຕົວ ແລະ ຖືກຂ້າ ເຊິ່ງອາດຈະແມ່ນສະມາຊິກຂອງລັດຖະບານສປປ ລາວ ທີ່ສົມຮູ້ຮ່ວມຄິດນຳ.

ຊຸຍມິງປະຕິເສດທີ່ຈະຍອມແພ້ ໂດຍຍັງມີຄວາມຫວັງວ່າຜູ້ຊ່ຽວຊານດ້ານການພັດທະນາທີ່ໂດ່ງດັງໃນລະດັບສາກົນ ກໍຄື ສົມບັດ ໃນໄວອາຍຸ 61 ປີ ທີ່ຫາຍຕົວໄປໃນຂະນະທີ່ກຳລັງເດີນທາງກັບເມືອກິນເຂົ້າຢູ່ເຮືອນຕັ້ງແຕ່ວັນທີ 15 ທັນວາ ປີກາຍນີ້ ຈະຍັງມີຊີວິດຢູ່. ມີຂໍ້ສົງໃສວ່າສົມບັດ ອາດຈະກະຕຸ້ນໃຫ້ເກີດຄວາມຮູ້ສຶກວ່າເປັນປໍລະປັກຕໍ່ກຸ່ມຜູ້ສະແຫວງຜົນປະໂຫຍດຈາກທີ່ດິນ ຈາກການທີ່ວ່າລາວພະຍາຍາມປົກປ້ອງຜົນປະ ໂຫຍດຂອງປະຊາຊົນຊາວໄຮ່ຊາວນາເຊິ່ງເປັນປະຊາກອນສ່ວນໃຫຍ່ໃນຂົງເຂດຊົນນະບົດ.

ຈາກຜົນການສຶກສາ, ໄດ້ມີການປະເມີນໄວ້ວ່າ 40 ເປີເຊັນຂອງທີ່ດິນປູກຝັງໃນປະເທດຕອນນີ້ຕົກຢູ່ໃນກຳມືຂອງຕ່າງຊາດ ຢ່າງໃດກໍຕາມ, ພັນລະຍາຂອງສົມບັດເວົ້າວ່າ ສາມີຂອງຕົນບໍ່ເຄີຍໃຊ້ວິທີຕໍ່ຕ້ານ ແຕ່ລາວໄດ້ເຮັດວຽກຮ່ວມມືກັບລັດຖະບານມາຕະຫຼອດເພື່ອເປົ້າໝາຍການຫຼຸດຜ່ອນຄວາມທຸກຍາກ.

ສົມບັດ ໄດ້ຮັບລາງວັນ ຣາມອນ ແມັກໄຊໄຊ (Ramon Magsaysay) ໃນປີ 2005 ແລະ ລາງວັນອັນຊົງກຽດອື່ນໆ ຈຳນວນຫຼາຍ ລາວໄດ້ຫາຍຕົວໄປໃນຂະນະທີ່ກຳລັງຂັບລົດນຳຫຼັງລົດພັນລະຍາຂອງຕົນເອງເພື່ອກັບເມືອເຮືອນ ໃນຕົວເມືອງນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ. ການຫາຍຕົວໄປໄດ້ຕາມມາດ້ວຍຄຳວິພາກວິຈານຈາກສະຫະລັດອາເມລິກາ, ສະຫະປະຊາຊາດ, ແລະ ອົງການສິດທິມະນຸດອີກຈຳນວນຫຼວງຫຼາຍ ຈາກທີ່ລັດຖະບານໄດ້ປະຕິເສດຢ່າງຊັດເຈນທີ່ຈະສືບສວນສອບສວນຢ່າງໂປ່ງໃສກ່ຽວກັບຄະດີນີ້. “ຂ້ອຍກຳລັງຂັບລົດຢູ່ທາງໜ້າຂອງລົດລາວ ໂດຍລາວຂັບມາຕາມຫຼັງ ຂ້ອຍໄດ້ຂັບກາຍປ້ອມຕຳຫຼວດ ແລະ ເມື່ອແນມໄປເບິ່ງແວ່ນຂ້າງກໍບໍ່ເຫັນລົດຂອງລາວແລ້ວ,” ຊຸຍມິງ ຜູ້ຖືສັນຊາດສິງກະໂປແຕ່ກຳເນີດ ໄດ້ໃຫ້ຄຳສຳພາດ. “ຂ້ອຍບໍ່ໄດ້ຄິດຫຍັງຫຼາຍຕອນນັ້ນ, ແຕ່ເມື່ອກັບໄປຮອດເຮືອນ ລາວບໍ່ໄດ້ກັບມາບ້ານ, ຂ້ອຍໄດ້ໂທຫາລາວ ແຕ່ວ່າໂທລະສັບລາວຖືກປິດເຄື່ອງ. ຂ້ອຍຄິດວ່າ ອາດຈະເກີດອຸປະຕິເຫດຂື້ນກັບລາວ” Continue reading “ການເຝົ້າຄອຍ ນັກພັດທະນາສັງຄົມລາວຜູ້ສູນຫາຍ ຢ່າງໂດດດ່ຽວ”

September 28, 2013December 29, 2015

ຄົນທີ່ໜ້າຍົກຍ້ອງ

ໃນເວລານັ້ນ…ຄົນລາວສ່ວນໃຫຍ່ໄດ້ໂຕນໜີອອກຈາກປຮະເທດເທົ່າທີ່ສາມາດເຮັດໄດ້. ແຕ່ວ່າ ສົມບັດຕັດສິນໃຈ ກັບຄືນສູ່ບ້ານເກີດເມືອງນອນຂອງລາວ. ຂ້າພະເຈົ້າຄິດ ລາວເປັນຄົນທີ່ ໜ້າຍົກຍ້ອງ ແລະກ້າຫານຫຼາຍ. ລາວປາຖະໜາຢາກຮັບໃຊ້ ປະເທດຂອງລາວ ແລະລາວກໍໄດ້ທຳໜ້າທີ່ນີ້ ຕັ້ງແຕ່ນັ້ນມາ. ລາວເປັນຄົນກ້າຫານ, ມັກມ່ວນຊື່ນ, ຖະໜອມຖ່ອນຕົວ ແລະຂ້າພະເຈົ້າເອງກໍໄດ້ຮູ້ຈັກລາວຕະຫຼອດປີ ທີ່ຜ່ານມາ….

…ພວກເຮົ າມີຄວາມນິຍົມຊົມຊອບໃນຕົ າລາວ. ພວກເຮົ າເຄົ າລົບ ລັດຖະບານລາວ ແລະຫວັງວ່າລັດຖະບານລາ ຈະເຮັດທຸກສິ່ງທຸກຢ່າງ ທີ່ສາມາດເຮັດໄດ້ ເພີ່ອເຮັດໃຫ້ສົມບັດເປັນອິສະລະ, ເພາະວ່າສິ່ງນີ້ຈະເຮັດໃຫ້ ປະເທດລາວ ໄດ້ຮັບຄວາມເຊື່ອຖື. ປັດຈຸບັນພວກເຮົ າຈິງຈັງກັບປະເທດ ອາຊຽນຫຼາຍ ແຕ່ວ່າຝູ້ຄົນຄິດກ່ຽວກັບອາຊຽນໃນຮູບແບບ ຂອງເງິນ ແລະເສດຖະກິດ, ແຕ່ວ່າທາດແທ້ຂອງອາຊຽນຄືກຽດສັກສີຂອງມະນຸດ ແລະສິດຂອງທິມະນຸດ ຊຶ່ງມາຈາກສ່ວນເລິກຂອງຫົວໃຈ ແລະປະເທດລາວ ກໍມີສິ່ງເຫຼົ້ານີ້ຢູ່…

…ແລະຂ້າພະເຈົ້າເອງຄິດວ່າລາວຈະມີຊື່ຊຽງ ຫຼາຍໃນ ການແບ່ງປັນ ສິ່ງເຫຼົ້ານີ້ກັບປະເທດໃກຄຽງ ຖ້າຫາກວ່າພວກເຂົ າເຈົ້າໃສ່ໃຈໃນເລື່ອງ ສິດຕິມະນຸດ…

…ເປັນໜ້າເສຍດາຍຫຼາຍແທ້ໆ ຖ້າຫາກວ່າສົມບັດສູນຫາຍໄປ ແລະຈະເປັນການສູນເສຍ ຢ່າງໃຫຍ່ຫຼວງ ສຳລັບລັດຖະບານລາວ.

ສຸລັກ ສິວະຣັກ ທີ່ສະໂມສອນຝູ້ສື່ຂ່າວຕ່າງປະເທດ ຢູ່ປະເທດໄທ ໃນວັນທີ່ 21 ທັນວາ ປີ 2012

September 26, 2013December 29, 2015

ຮູບແບບການພັດທະນາທີ່ສົມດູນຍິ່ງຂຶ້ນ

ຮູບແບບການພັດທະນາທີ່ສົມດູນຍິ່ງຂຶ້ນ ເພື່ອເຮັດໃຫ້ໄດ້ຮັບຫມາກຜົນອັນແທ້ຈິງຈາກວິໄສທັດຂອງຜູ້ນຳກໍ່ສ້າງ ປະເທດຊາດທີ່ກ່າວໄວ້ວ່າປະເທດແມ່ນຕ້ອງປົກຄອງໂດຍປະຊາຊົນ ແລະເພື່ອປະຊາຊົນແລະ ບົນພື້ນຖານ ຕາມແນວທາງຫຼັກຂອງກົດຫມາຍ ເພື່ອນຳມາເຊິ່ງ “ສັນຕິພາບ, ເອກະລາດ, ເອກະພາບ, ແລະ ວັດທະນາຖາວອນເພື່ອປວງຊົນລາວທັງຊາດ”, ຜູ້ນຳຂອງລາວແລະ ນັກວາງນະໂຍບາຍຄວນຍັບອອກຈາກ ກະແສທີ່ຍຶດເອົ າຫຼັກການພັດທະນາຮູບແບບທຶນນິຍົມຕາເວັນຕົກ ໃນການຂະnາຍໂຕຂອງເສດຖະກິດ ແລະ ທັດສະນະທີ່ວ່າ “ເຮັດໃຫ້ຮັງມີໄວ”. ແຜນຍຸດທະສາດແລະ ນະໂຍບາຍດ້ານ ການພັດທະນາຂອງລາວຄວນໃຫ້ ມີລັກສະນະຮອບດ້ານ ແລະມີຄວາມສົມດູນ ແລະ ຄວນນຳເອົ າ 4-ມຸມມອງນຳເຂົ້າໄປຮ່ວມໃນການພິຈາລະນາຕໍ່ (1) ເສດຖະກິດຫຼື ການຮັບປະກັນດ້ານການດຳລົງຊີວິດ; (2) ຄວາມສົມບູນທາງດ້ານວັດທະນະທຳ ແລະ ຄວາມຕໍ່ເນື່ອງ; (3) ຄວາມຍືນຍົງຂອງສະພາບແວດລ້ອມ; ແລະ (4) ການປົກຄອງທີ່ດີ. ມັນເປັນພຽງການດັດປັບ ສົມດູນຂອງຮູບແບບການພັດທະນາ ທີ່ລາວເຮົ າ ຈະບັນລຸໄດ້ໃນໄລຍະຍາວເພື່ອການເຕີບໂຕຂອງເສດຖະກິດ ແລະການລຶບລ້າງຄວາມທຸກຍາກ, ສິ່ງນີ້ກໍ່ຍັງເປັນເນື້ອຫາຫຼັກທີ່ຖືກສະຫນັບສະຫນູນໃຫ້ນຳສະເຫນີ ແລກປ່ຽນບົດຮຽນໂດຍກອງປະຊົມເວທີພາກປະຊາຊົນອາຊີ-ເອີຣົບ (AEPF).

ຈາກ ”ຄຳຖະແຫຼງວິໄສທັດຂອງລາວ ແລະ ຂໍ້ສະເຫນີແນະເພື່ອຈັດຕັ້ງປະຕິບັດ ໃນການນຳສະເຫນີຕໍ່ກອງປະຊຸມ ເວທີພາກປະຊາຊົນ ຄັ້ງທີ 9”

September 12, 2013August 2, 2017

ລາວ: ຈັບຜິດຈາກກ້ອງ-Caught on Camera

ລາຍງານອົງການແອມແນສຕີອິນເຕີເນຊັນແນວ “ຈັບ ຜິດຈາກກ້ອງ ການບັງຄັບບຸກຄົນໃຫ້ສູນຫາຍ ກໍລະນີ ສມົບດັ ສມົພອນ“ ມີເປັນພາສາລາວ. ກະລຸນາຄລິກໃສ່ຮູບ.

The Amnesty International Report, “Caught on Camera: The Enforced Disappearance of Sombath Somphone” is now available in Lao Language. Please click the picture.

September 8, 2013December 26, 2015

ນັກເຄື່ອນໄຫວໂດຍບັງເອີນ

Bangkok Post: 06 ກັນຍາ 2013

ປະທັບຈິດ ນິລະໄພຈິດ ຕໍ່ສູ້ເພື່ອຊະຕາກຳທີ່ບໍ່ມີຄວາມແນ່ນອນຂອງພໍ່ ດ້ວຍການເປັນກະບອກສຽງ ໃຫ້ຄົນທີ່ຫາຍຕົວໄປ.

ປະທັບຈິດ ນິລະໄພຈິດ ຖືວ່າຕົວເອງເປັນສ່ວນໜຶ່ງຂອງຊົນຊັ້ນກາງໃນກຸງເທບມາໂດຍຕະຫຼອດ ເຖິງວ່າຈະໄດ້ຟັງພໍ່ ທະນາຍສົມຊາຍ ນິລະໄພຈິດ ຜູ້ທີ່ຫາຍຕົວໄປ ແລະ ຟັງຈາກແມ່ ທ່ານນາງອັງຄະນາ ເວົ້າເຖິງ ການລະເມີດສິດທິມະນຸດ ແລະ ປັນຫາສັງຄົມທຸກມື້ ແຕ່ປະທັບຈິດກໍບໍ່ໄດ້ມີຄວາມສົນໃຈຫຍັງຫຼາຍ.

ແຕ່ຊີວິດກໍເຕັມໄປດ້ວຍຄວາມບໍ່ແນ່ນອນ ເຖິງວ່າຕອນເປັນເດັກນ້ອຍຈະບໍ່ເຄີຍມີຄວາມຄາດຫວັງ ເຊັ່ນນັ້ນ ແຕ່ສຸດທ້າຍປະທັບຈິດໄດ້ກາຍເປັນນັກເຄື່ອນໄຫວເຕັມຕົວ.

“ຕອນຍັງນ້ອຍ ຂ້າພະເຈົ້າບໍ່ໄດ້ສົນໃຈເລື່ອງສິດທິມະນຸດຫຼາຍປານໃດ” ຜູ້ກ່ຽວເວົ້າ “ສ່ວນໜຶ່ງເປັນ ຍ້ອນຂ້າພະເຈົ້າຄິດວ່າຕົວເອງເປັນສ່ວນໜຶ່ງຂອງຊົນຊັ້ນກາງໃນກຸງເທບ ບັນຫາລະເມີດສິດທິມະນຸດໜ້າຈະ ເປັນເລື່ອງທີ່ເກີດຂື້ນກັບຄົນກຸ່ມນ້ອຍທາງເຊື້ອຊາດ ຊົນເຜົ່າ ຊາວນາ ໃນຖານະຄົນຊົນຊັ້ນກາງ ຂ້າພະເຈົ້າ ບໍ່ເຄີຍຄິດວ່າຕົວເອງຕ້ອງພົບກັບບັນຫາເຊັ່ນນີ້ດ້ວຍຕົວເອງ”.

Continue reading “ນັກເຄື່ອນໄຫວໂດຍບັງເອີນ”

September 3, 2013December 29, 2015

ຄວບຄຸມອຳນາດຜະເດັດການ

The Inquirer: 02 September 2013

ຄວບຄຸມອຳນາດຜະເດັດການ

Restraining Leviathan: the Case of Sombath Sompone

ວໍເດນ ເບລໂລ (Walden Bello)*

ລັດເປັນສິ່ງມີຊີວິດທີ່ມັກຕີສອງໜ້າ,ໃນດ້ານໜຶ່ງຄືສິ່ງທີ່ຮຽກວ່າ “ໜ້າອ່ອນ” ໝາຍເຖິງການລວມເປັນກຸ່ມຂອງສະຖາບັນທີ່ເປັນຕົວແທນບຸກຄົນ ແລະ ໃຫ້ຄວາມຍຸຕິທຳ, ແຕ່ໃນຂະນະດຽວກັນລັດກໍມີ “ໜ້າແຂັງ” ເຊິ່ງໝາຍເຖິງໜ່ວຍງານຕ່າງໆ ທີ່ສຳຄັນທີ່ສຸດ ແລະ ເຮັດໜ້າທີ່ບໍລິຫານ, ຄວບຄຸມຄວາມໝັ້ນຄົງພາຍໃນ ແລະ ໝາຍເຖິງກອງທັບ.

“ລັດຊ້ອນລັດ” (deep state) ເປັນໂຄງສ້າງໜ່ວຍງານທີ່ມີຄວາມຂັດແຍ່ງກັນຫຼາຍທີ່ສຸດ ໃນດ້ານໜຶ່ງ ອຳນາດລັດແບບນີ້ເຮັດໜ້າທີ່ປ້ອງກັນຄວາມສະຫງົບ ແລະ ຄວາມເປັນລະບຽບຮຽບຮ້ອຍ. ແຕ່ໃນອີກດ້ານໜຶ່ງກໍອາດຈະເປັນໄພຄຸກຄາມຫຼາຍທີ່ສຸດຕໍ່ສິດທິມະນຸດ, ສິດທິທາງການເມືອງ, ແລະ ສິທິຂອງພົນລະເມືອງ. ບໍ່ແມ່ນເລື່ອງຍາກທີ່ລັດຊ້ອນລັດຈະກ້າວຂ້າມເສັ້ນແບ່ງບາງໆ ລະຫວ່າງການເຮັດໜ້າທີ່ຮັກສາຄວາມເປັນລະບຽບຮຽບຮ້ອຍ ກັບການລະເມີດສິດທິຂອງປະຊາຊົນ.

ດັ່ງນັ້ນຈຶ່ງມີຄວາມຈຳເປັນທີ່ຈະຕ້ອງໂອບອ້ອມໜ່ວຍງານຮັກສາຄວາມສະຫງົບໃຫ້ຢູ່ໃນກອບຂອງລະບຽບ ແລະ ກົດໝາຍ ເພື່ອຈຳກັດ ຫຼື ປ້ອງກັນຢ່າງເຂັ້ມງວດບໍ່ໃຫ້ມີການໃຊ້ກຳລັງກັບປະຊາຊົນຂອງຕົນເອງ. ນີ້ແມ່ນເຫດຜົນທີ່ກົດໝາຍເຊັ່ນ Republic Act 10353 ເຊິ່ງເປັນກົດໝາຍປີ 2012 ວ່າດ້ວຍການຕໍ່ຕ້ານການບັງຄັບບຸກຄົນໃຫ້ສູນຫາຍໂດຍບໍ່ໃຈສະໝັກໃຈ (Anti-Enforced or Involuntary Disappearance Act) ຈຶ່ງຖືວ່າມີຄວາມສຳຄັນທີ່ສຸດ ເນື່ອງຈາກວ່າເປັນກອບໃນການຄວບຄຸມບໍ່ໃຫ້ລັດຜະເດັດການຂ້າມເສັ້ນແບ່ງລະຫວ່າງການປະຕິບັດຕາມກົດໝາຍໃນການປ້ອງກັນຄວາມສະຫງົບ ແລະ ການໃຊ້ອຳນາດລັດເພື່ອປາບປາມປະຊາຊົນ. ກົດໝາຍ Republic Act 10353 ເປັນໜຶ່ງໃນສາມກົດໝາຍປະຫວັດສາດສາມທີ່ຄອບຄຸມດ້ານສິດທິມະນຸດ ທີ່ໄດ້ຜ່ານການຕົກລົງເຫັນດີໃນສະໄໝປະຊຸມສະພາຄັ້ງທີ 15. ສ່ວນກົດໝາຍອີກສອງສະບັບ ກໍຄື ຮ່າງກົດໝາຍວ່າດ້ວຍການຈ່າຍຄ່າຊົດເຊີຍໃຫ້ຜູ້ຖືກເຄາະຮ້າຍຂອງລັດຖະບານມາກອດສ (Marcos Compensation Law) ແລະ ຮ່າງກົດໝາຍວ່າດ້ວຍສິດຂອງຊຸມຊົນອົບພະຍົບໃນປະເທດ (Bill on the Rights of Internally Displaced Communities). ໂຊກຮ້າຍທີ່ຮ່າງກົດໝາຍສອງສະບັບໄດ້ຖືກຍົກເລີກໂດຍປະທານປະເທດ ໂດຍໃຊ້ເຫດຜົນຫຼອກລວງ. Continue reading “ຄວບຄຸມອຳນາດຜະເດັດການ”

August 30, 2013December 26, 2015

ຈົດໝາຍຈາກອຶ້ງ ຊຸຍມິງ ເນື່ອງໃນ ໂອກາດວັນລຳລຶກເຖິງຜູ້ເປັນ ເຫຍື່ອຂອງການບັງຄັບບຸກຄົນ ໃຫ້ສູນຫາຍ

ມື້ນີ້ ວັນທີ 30 ສິງຫາ ເປັນວັນລຳລຶກເຖິງຜູ້ທີ່ຕົກເປັນເຫຍື່ອຂອງການບັງຄັບບຸກຄົນໃຫ້ສູນຫາຍສາກົນ (International Day of the Disappeared) ອຶ້ງ ຊຸຍມິງໄດ້ເຜີຍແຜ່ຈົດໝາຍຕໍ່ໄປນີ້ກັບໝູ່ເພື່ອນ ແລະ ເພື່ອນຮ່ວມງານ ເພື່ອຮຽກຮ້ອງໃຫ້ເຫັນເຖິງຄວາມຮ້າຍແຮງຂອງບັນຫາດັ່ງກ່າວ

ມີກຸ່ມ ແລະ ໜ່ວຍງານສື່ຈຳນວນຫຼາຍທີ່ສຶກສາກໍລະນີການບັງຄັບບຸກຄົນໃຫ້ສູນຫາຍຫຼາຍກໍລະນີ ແລະ ຫຼາຍປະເພດທີ່ເກີດຂື້ນໃນລາວ ຖ້າຫາກທ່ານມີຂໍ້ມູນຫຼັກຖານທີ່ຈະແຈ້ງ ແລະ ສາມາດກວດສອບໄດ້ ຂໍເຊີນຊວນມາແບ່ງປັນໃຫ້ຄົນອື່ນໆ ໄດ້ຮັບຮູ້ນຳ

ຮຽນ ທຸກທ່ານ,

ວັນທີ 30 ສິງຫາ ເປັນວັນລຳລຶກເຖິງຜູ້ທີ່ຕົກເປັນເຫຍື່ອຂອງການບັງຄັບບຸກຄົນໃຫ້ສູນຫາຍສາກົນ ໃນຫຼາຍປະເທດໃນເອເຊຍມີການຈັດກິດຈະກຳເພື່ອໃຫ້ກຳລັງໃຈກັບບັນດາເຫຍື່ອການບັງຄັບບຸກຄົນໃຫ້ສູນຫາຍສາກົນ

ເຖິງວ່າປະເທດລາວຈະບໍ່ໄດ້ລົງນາມໃນອະນຸສັນຍາແຫ່ງສະຫະປະຊາຊາດວ່າດ້ວຍການຄຸ້ມຄອງບໍ່ໃຫ້ບຸກຄົນສູນຫາຍ (UN Convention Against Enforced Disappearances) ລວມທັງອະນຸສັນຍາ ແລະ ພິທີສານດ້ານສິດທິມະນຸດອື່ນໆ ອີກຫຼາຍສະບັບ ແລະ ເຖິງວ່າລາວຈະໄດ້ຮັບຄວາມຊ່ວຍເຫຼືອຢ່າງຫຼວງຫຼາຍຈາກໜ່ວຍງານດ້ານສິດທິມະນຸດອື່ນໆ ອີກຫຼາຍສະບັບ ແລະ ເຖິງວ່າລາວຈະໄດ້ຮັບຄວາມຊ່ວຍເຫຼືອຢ່າງຫຼວງຫຼາຍຈາກໜ່ວຍງານພັດທະນາ ເພື່ອຈັດກິດຈະກຳປູກຈິດສຳນຶກ ແລະ ເສີມທັກສະດ້ານສິດທິມະນຸດ ແຕ່ໃນປັດຈຸບັນຍັງມີການຮັບຮູ້ ຫຼື ຍອມຮັບບໍ່ຫຼາຍວ່າ ການບັງຄັບບຸກຄົນໃຫ້ສູນຫາຍເປັນປັນຫາສິດທິມະນຸດຢ່າງໜຶ່ງໃນລາວ

ໃນແງ່ມຸມຂອງສິດທິມະນຸດ ຖືໄດ້ວ່າການບັງຄັບບຸກຄົນໃຫ້ສູນຫາຍເປັນ “ສຸດຍອດຂອງການລະເມີດສິດທິມະນຸດທັງໝົດ” ເນື່ອງຈາກຜູ້ສູນຫາຍບໍ່ມີສະຖານະເປັນ “ບຸກຄົນ” ອີກຕໍ່ໄປ ແລະ ຈົນກວ່າຈະສືບຮູ້ເຖິງທີ່ຢູ່ຂອງຜູ້ກ່ຽວ ແລະ ຂໍ້ມູນທີ່ຢັ້ງຢືນການມີຊີວິດຢູ່ແລະອື່ນໆ ຄອບຄົວຂອງຜູ້ຕົກເປັນເຫຍື່ອຕ້ອງຕົກຢູ່ໃນສະພາວະໝົດຫັວງ ລໍຄອຍໂດຍບໍ່ມີໂອກາດທີ່ຈະໄດ້ “ຂໍ້ສະຫຼຸບທີ່ຊັດເຈນ” ລັງເລຢູ່ລະຫວ່າງຄວາມຫວັງ ແລະ ຄວາມໂສກເສົ້າ ບໍ່ມີໃຜສາມາດບັນຍາຍເຖິງຄວາມທຸກທໍລະມານໃຈທີ່ເກີດຂື້ນໃນທຸກນາທີຂອງແຕ່ລະວັນ ນອກຈາກຄົນທີ່ປະສົບກັບການລະເມີດສິດທິເຊັ່ນນີ້ເອງ ບຸກຄົນພາຍນອກບໍ່ມີວັນເຂົ້າໃຈຄວາມຮູ້ສຶກ ແລະ ອາລົມເຊັ່ນຮີ້ໄດ້

ຂ້າພະເຈົ້າຂຽນຈົດໝາຍສະບັບນີ້ບໍ່ແມ່ນເພື່ອລະບາຍອາລົມ ແຕ່ເພື່ອຮຽກຮ້ອງໃຫ້ທຸກທ່ານທີ່ເຮັດວຽກໃນດ້ານການພັດທະນາ ແລະ ການສົ່ງເສີມສິດທິມະນຸດໃຫ້ພະຍາມຫຼາຍຂື້ນເພື່ອປູກຝັງຈິດສຳນຶກກ່ຽວກັບປະເດັນຄົນຫາຍໃນບໍລິບົດສິດທິມະນຸດຂອງລາວ

ກໍລະນີຄົນຫາຍເກີດຂື້ນຫຼາຍຄັ້ງໃນລາວ ແຕ່ມັກບໍ່ຄ່ອຍມີການຍອມຮັບກັນ ເຫດຜົນຍ້ອນວ່າສະມາຊິກຄອບຄົວຂອງເຫຍື່ອມີຄວາມຢ້ານກົວ ບໍ່ກ້າຮຽກຮ້ອງຫຼືຕິດຕໍ່ຂໍຄວາມຊ່ວຍເຫຼືອ ເມື່ອມໍ່ໆ ມານີ້ ຂ້າພະເຈົ້າໄດ້ພະຍາຍາມຕິດຕາມຂໍ້ມູນກ່ຽວກັບກໍລະນີຄົນຫາຍກໍລະນີໜຶ່ງທີ່ໄດ້ມີການລາຍງານໄປເຖິງຄະນະເຮັດວຽກວ່າດ້ວຍການບັງຄັບບຸກຄົນໃຫ້ສູນຫາຍໂດຍບໍ່ສະໝັກໃຈ (Working Group on Enforced or Involuntary Disappearances) ແຕ່ໄດ້ຮັບການແຈ້ງວ່າທາງຄອບຄົວຕ້ອງການເກັບເລື່ອງນີ້ໃຫ້ເປັນຄວາມລັບ ສະທ້ອນໃຫ້ເຫັນລະດັບຄວາມຢ້ານເປັນເຫດໃຫ້ຜູ້ກະທຳຜິດໃນລາວຍັງຄົງລອຍນວນ ບໍ່ຕ້ອງຮັບໂທດ ພວກເຂົາຮູ້ວ່າຈະເຮັດຫຍັງກໍໄດ້ໂດຍບໍ່ຕ້ອງຮັບຜົນ ຫຼື ບໍ່ໄດ້ຮັບຜິດຊອບຕໍ່ຜົນທີ່ເກີດຂື້ນຢ່າງໃດເລີຍ

ຂ້າພະເຈົ້າໃຊ້ເວລາທັ້ງຊີວິດການເຮັດວຽກດ້ານການພັດທະນາໃນລາວ ແລະ ໃນປະເທດອື່ນໆ ເພື່ອຍົກລະດັບຄຸນນະພາບຊີວິດ ແລະ ສິດຂອງຄົນທຸກຍາກ ແລະ ດ້ອຍໂອກາດ ຂ້າພະເຈົ້າຮູ້ສຶກພູມໃຈທີ່ໄດ້ເຮັດສິ່ງເຫຼົ່ານີ້ ຂ້າພະເຈົ້າຈຶ່ງຂໍກະຕຸ້ນໃຫ້ທຸກທ່ານເຊິ່ງເປັນເພື່ອນຮ່ວມງານການພັດທະນາໃຫ້ສະແດງຈຸດຢືນທີ່ເຂັ້ມແຂງຫຼາຍຂື້ນໃນປະເດັນຄົນຫາຍ ຮ່ວມກັບເຄືອຂ່າຍເພື່ອນຮ່ວມງານຂອງທ່ານໃນລາວ ທັງໃນລະດັບປະເທດ ແລະ ລະດັບທ້ອງຖິ່ນ ຢ່າງນ້ອຍໆ ຂ້າພະເຈົ້າມີສຽງທີ່ຈະເວົ້າອອກມາໄດ້ ຈຶ່ງຈະຂໍເຊີນຊວນໃຫ້ທ່ານເປັນປາກເປັນສຽງ ແລະ ສະແດງຈິດສຳນຶກແທນປະຊາຊົນລາວ ເຊິ່ງບໍ່ມີສຽງ ແລະ ຍັງຄົງຢ້ານກົວດັ່ງທີ່ກ່າວມາ

ຂໍສະແດງຄວາມນັບຖື

ອຶ້ງ ຊຸຍມິງ

August 29, 2013July 28, 2015

ລາວກຳລັງພົບພໍ້ກັບແຮງຕໍ່ຕ້ານ ການສະໝັກເປັນ ຄະນະກຳມະການ ສະຫະປະຊາຊາດ

Bangkok Post: 29 ສິງຫາ 2013

ການທີ່ລັດຖະບານລາວເມີນເສີຍຕໍ່ການຫາຍຕົວໄປຂອງ ສົມບັດ ສົມພອນ ເຊິ່ງເປັນນັກກິດຈະກຳ ຈະກາຍເປັນອຸປະສັກຕໍ່ຄວາມພະຍາຍາມທີ່ຈະສະໝັກເຂົ້າເປັນສະມາຊິກຄະນະກຳມະການສິດທິມະນຸດແຫ່ງສະຫະປະຊາຊາດ (United Nations Human Rights Council) ຕາມການໃຫ້ຄວາມເຫັນຂອງສະມາຊກສະພາເອີຣົບມື້ວານນີ້

ທ່ານ ໂຊເຣນ ຊອນເດີກາດ (Soren Sondergaard) ສະມາຊິກສະພາແຫ່ງສະຫະພາບເອີຣົບກ່າວວ່າ ທາງການລາວແຈ້ງກັບຕົນ ລະຫວ່າງການໄປຢ້ຽມຢາມປະເທດລາວ ທີ່ເປັນປະເທດບໍ່ມີທາງອອກສູ່ທະເລ ວ່າ ພວກເຂົາເສຍໃຈກ່ຽວກັບການຫາຍຕົວໄປຂອງທ້າວ ສົມບັດ ແຕ່ທາງການລາວບໍ່ໄດ້ສະແດງທ່າທີຈະແກ້ໄຂບັນຫາເລື່ອງນີ້ເລີຍ

ເປັນເລື່ອງໜ້າເສຍໃຈທີ່ລັດຖະບານລາວຍັງຢູ່ໃນສະພາບທີ່ປະຕິເສດຄວາມຮັບຜິດຊອບ ທ່ານ ຊອນເດີກາດຈາກປະເທດເດນມາກໄດ້ກ່າວໄວ້

ເຖິງວ່າຈະບໍ່ເປັນທີ່ຈະແຈ້ງວ່າເຈົ້າໜ້າທີ່ຂອງລັດມີສ່ວນກ່ຽວຂ້ອງກັບການຫາຍຕົວໄປຄັ້ງນີ້ ຫຼືບໍ່ ແຕ່ລັດຖະບານກໍຕ້ອງຮັບຜິດຊອບສືບສວນສອບສວນຄະດີນີ້ ຜູ້ກ່ຽວໄດ້ກ່າວໄວ້

ຄະນະຂອງ ທ່ານ ຊອນເດີກາດ ເຊິ່ງປະດ້ວຍທີ່ປຶກສາຄັນເບນຢຽມ ແລະ ນັກກິດຈະກຳຄົນປະເທດອິນໂດເນເຊຍ ເດີນທາງໄປຢາມປະເທດລາວເປັນເວລາສາມວັນ ເມື່ອຕົ້ນອາທິດນີ້

ທາງຄະນະໄດ້ເຂົ້າພົບທ່ານ ໄຊສົມພອນ ພົມວິຫານ ຮອງປະທານສະພາແຫ່ງຊາດ ທ່ານ ໄຊຍະການ ສີສຸວົງ ຫົວໜ້າຫ້ອງການກະຊວງການຕ່າງປະເທດ ແລະ ທ່ານ ສີສະຫວາດ ຄຳສາລີ ຮອງຫົວໜ້າຫົມເອີຣົບ ແລະ ອາເມລິກາ ກະຊວງການຕ່າງປະເທດລາວ

ສົມບັດ ເຊິ່ງເປັນຜູ້ນຳພາດ້ານການພັດທະນາການສຶກສ ແລະ ການພັດທະນາແບບຍືນຍົງ ແລະ ເປັນທີ່ເຄົາລົບນັບຖືເປັນຢ່າງສູງໃນລາວ ແລະ ຍັງເປັນຜູ້ໄດ້ຮັບລາງວັນຣາມອນ ແມັກໄຊໄຊ ສາຂາຜູ້ນຳຊຸມຊົນເພື່ອປີ 2005 ໄດ້ຫາຍຕົວໄປໃນຕອນຄໍ່າຂອງວັນທີ 15 ທັນວາ ຂອງປີທີ່ແລ້ວ ທີ່ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ

Continue reading “ລາວກຳລັງພົບພໍ້ກັບແຮງຕໍ່ຕ້ານ ການສະໝັກເປັນ ຄະນະກຳມະການ ສະຫະປະຊາຊາດ”